jaskrawiejonce uzdrawjasie U-ZDRAW-JA
  Tył tu
 
Tasznik pospolity (Capsella bursa-pastoris) moe dochodzi do 60 cm, ma uone w 
                           rozet licie bazowe oraz na odygach mae sercowate listki, a na czubku mae biae 
                           kwiatki. Czsto spotykany na ugorach. Ugotuj licie, które smakuj jak kapusta, i 
                           zmieszaj z innymi rolinami. 

                           Pierwiosnki (Primula) wystpuj na zacienionych i trawiastych miejscach. 
                           Rozpoznawalne dziki rozecie pomarszczonych, zwajcych si lici przy podstawie i 
                           ugich odykach z jasnotymi lub róowymi piciopatkowymi kwiatami. Ca jest 
                           jadalna, ale najlepsze s mode licie. 

                           Mniszek lekarski (Taraxacum)-"mlecz" wystepuje wszedzie i w wielu formach. Szukaj 
                           duzych tych lub pomaraczowych kwiatów lub rozety gboko ponacinanych lici. 
                           Jedz mode licie na surowo; gotuj starsze, zmieniajc wod, aby usun ich gorzki 
                           smak. Ugotuj korzenie lub upra je na kaw. Sok zrobiony z mniszka jest bogaty w 
                           witaminy i mineray. 

                           Cykoria (Cichorium intybus) ronie czsto na kach i pustkowiach. Wyrasta na ponad 
                           1 metr i ma grube, wochate licie podstawowe, liciaste czubki i podobne do mlecza 
                           jasnoniebieskie kwiaty. Przygotuj podobnie jak mlecze. 

                           Dziki szczaw (Rumex acetosa) ronie na kach i ugorach, osigajc ok. metr 
                           wysokoci, z dugimi limi w ksztacie strzay i supkami z maymi czerwonawymi i 
                           zielonymi kwiatkami. Zbierz mode roliny - ich bogate w mineray licie s jadalne na 
                           surowo, ale gotowanie zagodzi ich ostry smak. 

                           Gryka (Fagopyrum esculentum) pojawia si na otwartych kach w wikszoci stref 
                           umiarkowanych. Ma zazwyczaj czerwone odygi (60 cm), licie w ksztacie pików i pki 
                           maych biaych i róowych kwiatów. Jej nasiona s dobrym jadalnym zboem. 

                           Szczaw karbowany (Rumex crispus) wyrasta na ponad metr wysokoci, z dugimi, 
                           skimi, pokarbowanymi na brzegach limi i baldaszkami maych zielonkawych 
                           kwiatków. Wystpuje na kach i pustkowiach. Gotuj najkruchsze licie modych rolin, 
                           zmieniajc co jaki czas wod, aby usun gorzki posmak. Pocieranie skóry limi 
                           szczawiu agodzi udlenia owadów. Jest wiele odmian szczawiu, w tropikach i strefach 
                           umiarkowanych - moesz przyrzdza je w ten sam sposób, ale nie znajc dobrze, 
                           ywaj ich oszczdnie. 
                           Niektóre roliny maj jadalne odygi, ale czsto s one zbyt zdrewniae. Jeli s 
                           mikkie, obierz z nich zewntrzne ykowate warstwy, pokrój i gotuj. Wewntrzny trzon 
                           niektórych odyg, np. czarnego bzu lekarskiego, jest poywny i sodki. W takim 
                           przypadku naley rozciodyg i wycign misz. 
                           odygi zapewniaj mniej rodków odywczych ni korzenie, pdy i licie, wic wybieraj 
                           je do jedzenia w ostatniej kolejnoci. Wókniste odygi np. pokrzywy nadaj si do 
                           wyrobu sznurków. 

                           Komosa strzakowata (Chenopodium bonus-henricus) jest spiczasty, wyrasta na ok. 
                           60 cm, ma matowo zielone trójktne licie, czasem czerwieniejce i supki maych 
                           zielonkawych kwiatów. Czsty na nieuytkach. Licie i mode pdy mona je surowe 
                           lub ugotowane jak szpinak, trzeba tylko obra pdy z ykowatych osonek 

                           Lebioda (Chenopodium album) jest równie spiczasta, wysoka na metr, z czerwonaw 
                           odyg, matowo zielonymi, owalnymi lub pikowatymi limi i pdami maych 
                           zielonkawych kwiatów; liczna na nieuytkach. Gotuj smaczne licie jak szpinak. 

                           Ptasie ziele (Stellaria media) jest rolin p, wysok na 30 cm, z pasmem 
                           osków na gównej odydze, spiczastymi, zaokrglonymi po bokach limi i drobnymi 
                           biaymi piciopatkowymi kwiatami. Wystpuje na ugorach. Gotuj smakowite delikatne 
                           licie. 

                           Rukiew wodna (Roripa nasturtium aquaticum) wystpuje przewanie licznie nad 
                           strumieniami i potokami. Jest rolin p , wodno-ldow o lnicych 
                           naprzeciwlegych liciach oraz drobnych, czterolistnych kwiatach. Nie pomyl z trujca 
                           wodna cykut. Licie i odygi s jadalne na surowo, ale ugotuj je jeli woda moga by 
                           zanieczyszczona. 

                           Wierzbówka (Epilobium angustifolium) ronie w lasach, na pogorzeliskach i skalistych 
                           terenach. Jest wysoka na ponad 1,5 m, o naprzeciwlegych lancetowatych liciach oraz 
                           piknych róowych kwiatach. Mode licie, kwiaty i odygi s jadalne na surowo, ale 
                           lepsze s ugotowane. Dojrzae odygi maj wewntrz sodkawy misz. 

                           Marchewnik anyowy (Myrrhis odorata) - ok. 1,5 m wysokoci, ma sodki zapach, lekko 
                           owosione i fioletowawe odygi, pierzaste licie jak u paproci, z biaymi plamkami i 
                           maymi drobnymi kwiatami. Znale go mona na obrzeach lasów, na skalistych lub 
                           nie zaronitych obszarach Europy. Nie pomyl z cykut. Korzenie, odygi i licie 
                           smakuj jak any i mona je gotowa. 

                           Jasnota (Lamium) jest mniejsza ni pokrzywy parzce, ma sercowate licie, biae lub 
                           róowo-fioletowe kwiaty i nie ma parzcych wosków. Przygotuj jak ptasie ziele. 

                           Pokrzywa parzca (Urtica) ronie obficie przez wikszo roku. Szukaj zbkowanych, 
                           skich lici o zaokrglonych bokach, pokrytych parzcymi woskami i z odykami 
                           zielonych kwiatów. Zrywaj mode pdy modych rolin wysokie na 15-20 cm - gotuj 
                           przez min. 6 minut aby zniszczy kwas mrówkowy we woskach. Licie mona ususzy i 
                           przechowywa. Zmiaone odygi dostarcz wókien na lin. 

                           Babka (Plantago) wystpuje prawie wszdzie. Babka lekarska (Plantago lanceolata) ma 
                           lancetowate licie i o wiele krótsze odyki kwiatów ni babka zwyczajna. Lubi such 
                           gleb. Okady z babki pomagaj w gojeniu si ran. Przygotuj tak jak babk zwyczajn. 

                           Babka kola (Plantago coronopus) jest maa, gwiedzista, o wskich, postrzpionych 
                           liciach i krótszych odykach kwiatowych. Wystpuje w suchych piaszczystych i 
                           skalistych miejscach, czsto nad morzem. Przygotuj tak jak babk zwyczajn. 

                           Babka zwyczajna (P. major) ma szerokie, owalne licie i charakterystycznie sterczce 
                           w górodygi z drobniutkimi zielono-tymi i brzowymi kwiatami. Ronie na 
                           nieuytkach i kach. Przygotuj jej raczej gorzkie licie tak jak szpinak. Uywaj 
                           wycinitego soku z babki na rany albo wywaru z caej roliny w dolegliwociach klatki 
                           piersiowej. 
                           rozwidlone pki oliwkowo-brzowych pdów kwiatowych owocujcych na to. Ronie 
                           w i nad jeziorami, stawami i potokami. Obierz i ugotuj bulwy o smaku orzechów, lub 
                           wysusz i zmiel na m lub substytut kawy. 

                           Paka wodna (Typha) wyrasta na 2 do 5 metrów; ma dugie, wskie szarawe licie i 
                           okazae ciemnobrzowe pdy kwiatowe w ksztacie kiebaski. Rosn w stawach i 
                           jeziorach i nad ich brzegami. Kcze i odygi mona je na surowo lub ugotowane; 
                           gotuj licie jak szpinak a mode pdy jak szparagi. Pyek mona zmiesza z wod na 
                           ciasto i piec lub ugotowa w rondlu lub nabijajc na koniec kija. 

                           Trzciny (Phragmites) rosn na 4 m, maj szarozielone licie i rozcapierzone brzowo- 
                           fioletowe pdy kwiatowe na wysokich trzcinkach. Wystpuj prawie wszdzie w 
                           zbiornikach sodkowodnych. Gotuj jadalny korze; przekute trzciny wydzielaj jadalna, 
                           bogat w cukier ywic. 

                           Kwitnce sitowie (Butomus umbellatus) dochodzi do 1,5 m, o bardzo dugich 
                           trójkanciastych pasmowatych liciach, wyrastajcych wprost z korzeni oraz róowych 
                           trzypatkowych kwiatach. Spotykane w zbiornikach sodkowodnych Eurazji. Obierz i 
                           ugotuj jadalne kcze. 

                           Orlica (Pteridium aquilinum) wystpuje prawie wszdzie, czsto w duych kpach. 
                           Starsze licie tej paproci s szkodliwe, jedz tylko mode pdy o ostrym smaku, 
                           zdejmujc z nich woski i gotujc przez pó godziny. Jedz w maych ilociach. Korzenie 
                            jadalne po ugotowaniu lub upieczeniu. 

                           Tatarak zwyczajny (Acorus calamus) ok. 1,3 m rolina jeziorno-bagienna o 
                           guzowatym, aromatycznym kczu, trójkanciastych odygach i pofalowanych na 
                           brzegach lancetowatych, paskowatych liciach. W poowie ich dugoci wyrasta w rodku 
                           lata zakrzywiony, sterczcy kos z drobnymi, zielonymi kwiatami. Poszatkuj cierpkie, 
                           aromatyczne kcze i wygotuj je na syrop. 
                           Wiele znanych nam zió uywanych w kuchni ronie na dziko. Ich zapach pomaga je 
                           rozpoznawa. Mona je ususzy i przechowywa, ale nie wolno suszy ich bezporednio 
                           na scu, gdy trac wówczas swoje cenne olejki. 

                           Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare) ronie do 90 cm, o zbkowatych, 
                           ciemnozielonych, pierzastych, bogatych w potas liciach i koszyczkach jaskrawotych 
                           guzikowatych kwiatów. Mona znale na kach i pustkowiach. Maj silny zapach i 
                           ostry, gorzki smak. Wrotycz ma wciwoci antyseptyczne, ale naley stosowa z 
                           umiarem, gdy moe podrani skór. Kwiaty i licie mona stosowa w okadach na 
                           siniaki i zwichnicia, a take w torebkach do odstraszania owadów. Limi mona 
                           obkada miso, eby zachowao wie. 

                           Lebiodka pospolita (Origanum vulgare) lekko pokryta meszkiem, wyrasta do 60 cm, 
                           z drobnymi, owalnymi ciemnozielonymi limi, pachncymi pieprzem (zawieraj 
                           antyseptyczny tymol) i pkami maych róowych kwiatów. Rosn na cieplejszych i 
                           suchych kach Eurazji, ale nie tylko. Dobra sodkawa przyprawa do mis i zup; mona 
                           te zrobi napar na kaszel i problemy trawienne; ucie lici zmniejsza ból zba. 

                           Czosnek niedwiedzi (Allium ursinum) jest jedn z wielu odmian dzikiego czosnku. 
                           Ma szerokie, jasnozielone licie jak u konwalii oraz pk biaych gwiedzistych kwiatów 
                           na szczycie odygi. Ronie w zalesionych regionach Eurazji; rozpoznawalny dziki 
                           silnemu zapachowi czosnku. Ca jadalna jako warzywo. 

                           Ogórecznik lekarski (Borago officinalis) ma ok. 30-60 cm, o odydze obej, mocnej, 
                           rozgazionej, z kujcymi woskami, eliptycznymi, zaostrzonymi listkami z kolcami na 
                           brzegach, które po zgnieceniu wydzielaj zapach ogórka; oraz niebieskimi lub róowymi 
                           gwiedzistymi kwiatami. Spotykany na kach Eurazji. Wszystkie czci s jadalne na 
                           surowo lub ugotowane; uywaj napar w leczeniu gorczki lub okady na stany zapalne i 
                           siniaki. odygi i licie zawieraj sole mineralne, wic po ugotowaniu mona otrzyma z 
                           nich sól. 

                           Dziki dzigiel (Angelica) dochodzi do 1,5 m wysokoci, o pustych odygach, czasem 
                           fioletowawych szerokich, zbkowanych, naprzeciwlegych liciach i baldachach drobnych 
                           zielono-biaych lub róowych kwiatów. Wystpuje na podmokych lub lenych kach. 
                           Aromatyczne licie, odygi i korzenie s jadalne po ugotowaniu; uywaj naparów w 
                           przezibieniach lub zewntrznie przy zesztywnieniach. Nie pomyl z wodn cykut. 

                           JADALNE KORZENIE I BULWY 
                           Korzenie i bulwy s nieocenionym pokarmem survivalowym. S pene skadników 
                           odywczych, szczególne skrobi. Wszystkie korzenie powinny by dokadnie ugotowane, 
                           zwaszcza jeli s jakiekolwiek wtpliwoci co do ich rozpoznania. 

                           Rdest wownik (Polygonum bistorta) - bylina o redniej wysokoci 30-60 cm, z 
                           trójktnymi limi i wysmukych gstych kosach róowych lub biaych kwiatów. Ronie 
                           na kach i lasach dalekiej pónocy. Namocz kcza, aby usun gorycz, nastpnie 
                           upiecz. Sproszkowane, suszone kcze poone bezporednio na ran pomaga 
                           zatamowa krwawienie. 

                           Zdrojek (Montia) o drobnych biaych kwiatkach ma zwykle 15-30 cm odygi, w poowie 
                           których wyrasta para owalnych lici na dugich szypukach. Ronie zwykle na piaskach. 
                           Wykop bulwy ostrym patykiem, obierz i ugotuj. Mode licie dostarczaj witamin A i C. 

                           Piciornik srebrzystobiay (Potentilla anserina) jest drobn p bylin terenów 
                           podmokych, ma srebrnobiae spody podzielonych na segmenty lici i pojedyncze 
                           piciopatkowe te kwiaty. Misiste korzenie s jadalne na surowo, ale lepsze s po 
                           ugotowaniu. Stosuj wywar z lici zewntrznie przy hemoroidach lub wewntrznie w 
                           problemach trawiennych. 

                           Lukrecja (Astralagus glycophyllos) jest rolin p, dochodzi do 30-60 cm, ma 
                           mae owalne naprzeciwlege listki i zielono-kremowe kwiaty. Wystpuje na pokrytych 
                           zarolami i piaszczystych terenach i kach. Korzenie s jadalne na surowo, a po 
                           ugotowaniu smakuj jak marchew. 

                           Dziki pasternak (Pastinaca sativa) jest owosiony i cierpki, wysoki na metr, z 
                           bkowanymi limi i gstymi pdami maych tych kwiatów. Ronie na ugorach i 
                           kach. Korzenie s jadalne na surowo lub po ugotowaniu. 

                           ywokost lekarski (Symphytum officinale) jest chropowaty, owosiony, wyrasta na 
                           metr, ma wócznio-ksztatne, zwajce si przy odydze licie i pki kremowych lub 
                           fiokowych kwiatów przypominajcych dzwonki. Ronie przy rowach i podmokych 
                           miejscach. Korzenie mona je surowe lub gotowane. Okady z ywokostu stosuj na 
                           trudno gojce si rany. Nie pomyl z naparstnic. 

                           Kozibród (Tragopogon porrifolius) osiga rednio 60-90 cm, ma dugie trawiaste licie 
                           idce wzdodygi oraz due, pojedyncze, fioletowe kwiaty podobne do mleczy. 
                           Spotykany na suchych pustkowiach. Bulwiasty korze i mode licie s jadalne po 
                           ugotowaniu. 

                         Czosnek (Allium) pojawia si wikszoci regionów, atwo rozpoznawalny dziki 
                         specyficznemu zapachowi. Dugie trawiaste licie wyrastaj przy podstawie, za pk 
                         szeciopatkowych fioletowych lub biaych kwiatków tworzy kul na szczycie odygi. 
                         Jadalna cebula moe znajdowa si nawet 25 cm pod ziemi. 

                         Arum (Arum maculatum) dochodzi do 15-40 cm, ma ciemnozielone, czasem ciemno 
                         nakrapiane licie w ksztacie strzay i fioletowy pakowaty organ kwiatowy zawarty 
                         wewntrz bladego listnego kaptura, w którym pojawiaj si czerwone jagody. 
                         Spotykany w zacienionych i zalesionych terenach Eurazji. Korze jest szkodliwy na 
                         surowo i MUSI by ugotowany. Nie jedz adnej innej czci roliny. 

                         Hog peanut (Amphicarpa bracteata) pojawia si w wilgotnych regionach Ameryki Pn.; 
                         to oplatajca jak bluszcz rolina o cienkich odygach, jasnozielonych owalnych liciach i 
                         liliowymi kwiatami. Wyjmij kade ziarno z jego brzowego strka (pod ziemi) i ugotuj. 

                         Orzeszek ziemny (Apios americana) podobny do bluszczu, drobny, z owalnymi, ostro 
                         zakoczonymi jasnozielonymi limi i brzowymi kwiatami. Na wilgotnych, zwykle 
                         zalesionych obszarach Ameryki Pn. Obierz ze skóry mae bulwy; upiecz lub ugotuj. 

                         Jerusalem Artichoke - ( Karczoch/sonecznik )(Helianthus tuberosus) przypomina 
                         onecznik, b. wysoki, owosiony, o duych szorstkich, owalnych liciach i duych 
                         dyskowatych tych kwiatach. Dziko ronie na nieuytkach Ameryki Pn., ale te na 
                         innych terenach. Ugotowane bulwy s pyszne, ale nie obieraj ich, bo utrac swe 
                         wartoci. 
                         Najlepiej ugotowa wszystkie korzenie przed spoyciem, gdy niektóre s szkodliwe na 
                         surowo, nie tylko te znane, jak tropikalna kolokasja czy kasawa, ale te gatunki strefy 
                         umiarkowanej. Wikszo korzeni wymaga take gotowania, aby stay si do kruche 
                         do jedzenia. Zetrzyj skórk w czystej wodzie i gotuj a do mikkoci. Niektóre korzenie 
                         przypominajce ziemniaki gromadz witaminy i sole mineralne pod skórk i nie 
                         powinny by obierane. Korzenie ugotuj si szybciej, jeli je wpierw pokroisz w kostk. 
                         Wbijaj ostry patyk do sprawdzenia czy s mikkie - jeli atwo wchodzi, s gotowe. 

                         Berberys zwyczajny (Berberis vulgaris) spotykany na torfowiskach i w zarolach, 
                         wyrasta do 3 metrów, ma owalne licie, te kwiaty i ostre kolce zgrupowane po 3 na 
                         odydze. Jego czerwone, bardzo kwane owoce s bogatym ródem wit. C. 

                         Dzika róa (Rosa) ronie prawie we wszystkich regionach klimatu umiarkowanego. 
                         Przypomina wybujae róe ogrodowe o kolczastych odygach i róowych lub biaych 
                         kwiatach. Ich owoce zawieraj wicej witaminy C ni jakikolwiek inny owoc. uj owoce, 
                         aby wydoby z nich sok zawierajcy najwicej witamin lub gotuj je w wodzie a do 
                         uzyskania syropu. 

                         Jeyny i maliny (Rubus) Jeyny wystpuj w zagajnikach, lasach i na otwartych 
                         przestrzeniach; maj zbkowane licie i biae lub róowawe kwiaty oraz odygi z 
                         zakrzywionymi kolcami i soczyste segmentowane owoce, które dojrzewaj zmieniajc 
                         barw od zielonkawej przez czerwon a po fioletowo-czarn. Owoce zbiera si pónym 
                         latem. Maliny s mniej kolczaste i dojrzewaj wczeniej przyjmujc barw czerwon. 
                         Jeyny i maliny s jadalne na surowo. 

                         Jeyna popielica (Rubus) wyglda jak jeyna zwyczajna, ale jej owoce s mniejsze i 
                         maj mniej segmentów. 
                         Dzikie truskawki (Fragaria) wystpuj na kach i polanach lenych. Niektóre odmiany 
                         rosn równie w górach. Wygldem przypominaj mae hodowlane truskawki. Owoce s 
                         bogate w witamin C i najlepsze swiee. 

                         óg (Crataegus) ronie w postaci kolczastych krzewów lub niewysokich drzew, na 
                         ugorach i kach, ma gboko wcite licie, pki biaych lub róowych kwiatków oraz 
                         jesieni - czerwonych owoców. Ich misz jest delikatny i jadalny na surowo. Mona 
                         je równie mode pdy gogu. 

                         Dzika jab (Malus) jest niskim, raczej kolczastym drzewem rosncym na skraju 
                         lasów i zagajników, o owalnych, zbkowanych, czsto pokrytych meszkiem liciach, 
                         czerwono-brzowych odykach i biaych, róowych lub czerwonych kwiatach, a jesieni 
                         czerwonawych owocach. Owoce, czsto bardzo cierpkie, wygldaj jak jabka 
                         hodowlane. Mona je pokroi w plastry, ususzy i przechowywa. Spoycie zbyt wielu 
                         to-zielonych (czasem nawet czerwonych) bogatych w pektyny jabek moe wywo 
                         biegunk i najlepiej ugotowa je z innymi owocami. 

                         Dzika winia (Prunus) ronie w pobliu lasu w wielu regionach. Osiga 24 metry; ma 
                         drobne, jasnozielone lub czerwonawe licie, zwykle lni bordowo-brzow kor i 
                         biae lub róowe kwiaty. Owoce s czerwone lub czarne zalenie od odmiany. Niektóre 
                         odmiany s kwane. 

                         Tarnina (Prunus spinosa) jest pokanym krzewem, wyrasta do 4 metrów, ma 
                         ciemnobrzowe gazie, dugie kolce, owalne licie i biae kwiaty. Wystpuje w pobliu 
                         lasów i zaroli na terenie caej Eurazji. Drobne granatowo-czarne owoce s bardzo 
                         kwane i smaczniejsze s po przegotowaniu ich na dem. 

                         Borówki czarne, urawiny, brusznice i czarne jagody amerykaskie (Vaccinium i 
                         Gaylussacia) licznie wystpuj na pónocnych torfowiskach, moczarach, w tundrach i 
                         lasach. Róni si wielkoci, ale wszystkie s krzaczaste i krzewiaste, o maych 
                         owalnych listkach i drobnych kulistych kwiatach o barwie od biaej do róowej lub 
                         zielonkawej. urawiny preferuj botnist gleb, za pokrewna jej brusznica ronie 
                         nisko nad powierzchni torfowisk. Kuliste jagody mog by czarne (czarna jagoda), 
                         granatowe (jagoda amerykaska), marmurkowo czerwone (urawina botna) lub 
                         czerwone (brusznica). S jadalne wiee, ugotowane lub ususzone do przechowywania 
                         jak rodzynki. Zdrewniae odyki s dobrym paliwem do ogniska. 

                         Winia amerykaska (Pyrus) jest pónocnoamerykaskim krzewem dochodzcym do 
                         2,4 m, cho zwykle ma o wiele mniej, o wócznio-ksztatnych, mocno pozbkowanych 
                         liciach i piciopatkowych róowych lub biaych kwiatach. Lubi wilgotne lub suche 
                         tereny lene lub obszary bagniste. Czerwone, fioletowe lub czarne kuliste jagody s 
                         doskonae na surowo, po wysuszeniu lub w konfiturze. Nie pomyl z trujcymi 
                         szakakami (Rhamnus). 

                         Czarny bez europejski (Sambucus nigra) ronie w zarolach i lasach, wyrasta na 7 
                         m. Ma ostro zakoczone zbkowane licie i pki drobnych biaych kwiatków oraz kicie 
                         maych fioletowo-czarnych jagód, które mona je na surowo lub ugotowane na syrop. 
                         W rónych regionach wystpuj podobne jadalne odmiany tej roliny, ale unikaj 
                         mniejszych odmian, gdy ich czerwone jagody mog by toksyczne. 

                         Jaowiec (Juniperus communis) ronie w górzystych i pónocnych rejonach, drzewiasty 
                         krzew wysoki na 5 metrów lub pcy si; o szaro-zielonych igach. Nie jedz modych 
                         zielonych jagód, za dojrzae niebiesko-czarne owoce nadajwietny smak niektórym 
                         gotowanym potrawom. 

                         Jarzbina (Sorbus) czsto spotykana w zalesionych lub skalistych miejscach, ronie do 
                         15 m; ma gadk szaraw kor, drobne zbkowane licie, biae kwiaty i kicie maych 
                         pomaraczowych owoców. S jadalne na surowo, ale smaczniejsze s po ugotowaniu 
                         na konfitur. 

                         Dzika morwa (Morus) ma rednio midzy 6 a 20 m; owalne licie, czasem gboko 
                         wcite; kwiaty jak bazie oraz czarne lub czerwone owoce wygldajce jak due jeyny 
                         o dugoci 5-7 cm. S jadalne na surowo. Rosn wród drzew w wielu regionach klimatu 
                         umiarkowanego. 

                         Dzikie wino (Vitis) jest wybuja, wysoko pn rolin, o duych, zbkowanych na 
                         brzegach, sercowatych liciach, zielonkawych kwiatach i kiciach zotych lub fioletowych 
                         winogron. Szeroko rozpowszechnione w cieplejszych regionach wiata. Jadalne s 
                         zarówno owoce jak i mode licie po ugotowaniu. 
                         PRZECHOWYWANIE OWOCÓW 
                         wiee owoce szybko si psuj, ale mona je przechowywa w postaci demów 
                         (galaretek). Wikszo gatunków owoców zawiera pektyny, które wchodz w reakcj z 
                         kwasem owocowym, powodujc zastygnicie masy w galaretk po jej ugotowaniu. 
                         Przygotowanie galaretki 
                         Wpierw podgotuj owoce do wrzenia, nastpnie rozgotuj je na wolnym ogniu a do 
                         uzyskania jednolitej masy. Niektóre owoce zawieraj mniej pektyn ni pozostae; 
                         mona je uzupeni dodajc inny owoc bogaty w pektyny, np. dzikie jabko. Gotowanie 
                         zabija bakterie, które mogy by w owocach. Pozostaw do ostygnicia, a nastpnie 
                         przelej do czystego, najlepiej hermetycznego naczynia.Niektóre owoce mona ususzy 
                         do przechowywania, jednake zajmuje to od tygodnia do 10 dni. Roz owoce 
                         pojedyncz warstw na pótnie, nie bezporednio na scu, i chro je przed wilgoci - 
                         zarówno deszczem jak ros. 

                         ORZECHY 
                         Orzechy dostarczaj biaek i tuszczu. 

                         Sosna (Pinus) jest popularnym drzewem szyszkowym, z pczkami cienkich, wiecznie 
                         zielonych igie, wystpuje w rejonach klimatu umiarkowanego i na pónocy. Podgrzej 
                         dojrzae szyszki w celu uwolnienia z nich nasion. S smaczne na surowo, cho jeszcze 
                         lepiej je upra. Upieczone nasiona mona zmieli na m i mona je przechowywa. 
                         ode szyszki przypominajce bazie s jadalne po ugotowaniu; kora i igy s równie 
                         jadalne. 

                         Orzech woski (Juglans) wyrasta na 30 m, ma zbkowane, wskie licie i pooran 
                         kor. Ciemnobrzowe orzechy s wpierw pokryte grub zielon osonk. Ronie w 
                         klimacie umiarkowanym. Jedno drzewo moe dostarczy do 58 kg orzechów. Orzechy 
                         oskie zawieraj 18% biaek, 60% tuszczu a kg orzechów dostarcza 6600 kalorii! 

                         Amerykaski orzech oleisty (Juglans cinerea) wystpuje w Ameryce Pónocnej, jest 
                         drobniejszy od orzecha woskiego i ma bardziej szar kor oraz pod, klej 
                         upin na owocach. 
                         Amerykaski orzech laskowy (Carya illinoinensis) osiga 36 m; ma ciemn, 
                         prkowan kor i mnóstwo maych, naprzeciwlegych lici. Lubi wilgotne rejony 
                         Ameryki Pn. Owalne, otoczone cienkupin orzechy zawieraj wicej tuszczu ni 
                         jakikolwiek inna rolina. 

                         Leszczyna (Corylus) wyrasta jako wysokie krzewy na nieuytkach; ma zbkowane, 
                         owalne lub sercowate licie i brzowo-te bazie. Wysoce odywcze orzechy znajduj 
                         si w jajowatych, czasem owosionych upinkach. 

                         odki kasztan jadalny (Castanea) osiga od 5 do 30 m; rozysty, o duych, 
                         bkowanych liciach i rodzcy bazie. Ronie w zadrzewionych miejscach. Orzechy, 
                         czasami w kici po 2-3, wyrastaj w kulistej, grubej, kujcej zielonej upince. Rozbij i 
                         otwórz upin, obierz orzechy, ugotuj i rozgnie na puree. Nie pomyl z kasztanowcem 
                         zwyczajnym, który ma due licie przypominajce donie i trujce kasztany. 

                         Buk (Fagus) jest bardzo wysokim, rozystym drzewem, o gadkiej jasnej korze i 
                         owalnych, mocno unaczynionych, pofadowanych na brzegach liciach. Ronie wród 
                         innych liciastych drzew. Orzechy buczyny s mae, stokowate, po 2-4 w kadym 
                         ochatym mieszku, zalenie od gatunku. Bogate w biaka, jadalne surowe, upraone 
                         lub sprasowane dla wycinicia oleju. 

                         b (Quercus) wystpuje w lasach w duej rónorodnoci. Wiele odmian ma gboko 
                         wcite licie, za wszystkie rodz charakterystyczne dzie. Obierz je z upin i gotuj 
                         kilkakrotnie, zmieniajc wod, aby zagodzi ich gorycz; albo namocz je w zimnej 
                         wodzie na 3-4 dni. Mona równie zakopadzie w popiele i wglu drzewnym, 
                         podlewajc od czasu do czasu. Nastpnie je upiecz. Upieczone dzie nadaj si na 
                          lub jako substytut kawy. 

                         Wiesioek dwuletni Oenothera biennia 
                         Wysoka rolina suchych otwartych przestrzeni; liciasta, pokryta woskami, o wócznio- 
                         ksztatnych, pofadowanych na brzegach liciach i czasem czerwonawych odykach 
                         kwiatowych oraz duych, czteropatkowych tych kwiatach. Korzenie s jadalne po 
                         ugotowaniu, naley jednak zmienia w trakcie gotowania wod, aby zmniejszy ich 
                         cierpki smak. Podobnie postpuj z modymi limi po obraniu ich z wosków. Wiesioek 
                         zimuje w postaci rozety. 

                         Lipa Tilia 
                         Jest wysokim drzewem, do 26 m, ma due, sercowate, zbkowane licie i pki 
                         pachncych tych kwiatów; lubi wilgotne lasy. Mode licie i nie otwarte pczki s 
                         jadalne na surowo, z kwiatów mona zrobi herbat. 

                         Chmiel Cumulus 
                         Pnca rolina zagajników i lasów, ma dugie, skrcajce siodygi, zbkowane licie, 
                         boko wcite w trzy wgbienia, oraz zielone stokowe kwiaty skie. Obierz, pokrój 
                         i ugotuj mode pdy, a kwiaty uyj do warzenia piwa - ale takiego jak robili to nasi 
                         przodkowie , a nie jak to robi wielkie wspóczesne browary. 

                         Oset Cirsium 
                         Ma kolczaste, czsto prkowane odygi, podne lub pikowate, kolczaste, gboko 
                         wcite licie i due, pdzlowate fioletowe kwiaty. Usu kolce i ugotuj mode licie. 
                         Obierz kruche pdy i ugotuj je lub jedz surowe. Korzenie modszych, bezodygowych 
                         rolin mona ugotowa, a podstawa kadej gówki kwiatowej zawiera poywny 
                         "orzeszek", który jest jadalny na surowo. 

                         Skalnica Saxifraga 
                         Dochodzi do 90 cm, zwykle jest o wiele nisza, lubi otwarte, skaliste miejsca, wysoko w 
                         górach. W wikszoci ma okre, spiczasto zakoczone lub na dugich odykach licie, 
                         sterczce od podstawy; czerwonawe odygi i pki najczciej biaych, piciopatkowych 
                         kwiatów. Licie s jadalne na surowo lub po ugotowaniu. 

                         Krwicig lekarski Sanguisorba officinalis 
                         Osiga 60 cm, ronie na wilgotnych kach. Ma zbkowane, zaostrzone, naprzeciwlege 
                         listki i podne gówki drobnych, ciemno czerwonych kwiatów. Mode listki s smaczne 
                         na surowo lub ugotowane. Napar przynosi ulg w hemoroidach i biegunce. 

                         Rdest Polygonum persicaria 
                         Osiga 60 cm. Ma czerwonawe dojrzae odygi, wskie, ostro zakoczone licie, zwykle 
                         z ciemnymi plamkami oraz odyki drobnych róowych kwiatów. Czsto spotykany na 
                         ugorach. Mode licie s jadalne na surowo lub po obgotowaniu jak szpinak. 

                         Dziki rabarbar Rheum palmatum 
                         Spotykany na otwartych kach i obrzeach od poudniowej Europy na wschód a do 
                         Chin. Przypomina rabarbar hodowlany, ale jego licie s bardziej poszarpane i 
                         rozczonkowane. Dugie odygi kwiatowe mona spo po ugotowaniu; pozostae czci 
                          szkodliwe. Jedz tylko odygi. 

                         Lepnica pcherzykowata Silene vulgaris 
                         Wyrasta na 45 cm, na kach; ma szaro-zielone, owalne i ostro zakoczone, 
                         bezodygowe licie, pki biaych kwiatów o nabrzmiaej jak balon podstawie. Gotuj 
                         ode listki przez 10 minut. 

                         Toboki kowe Thlaspi arvense 
                         Osigaj 45 cm . Rosn na otwartych kach i przydroach, maj szerokie, zbkowane, 
                         lancetowate licie, opinajce odyg, gówk drobnych biaych kwiatów tworzcych lune 
                         szczytowe kwiatostany oraz charakterystyczne pokarbowane, przypominajce monety, 
                         strczki nasienne. Licie s jadalne surowe lub ugotowane. 

                         Koniczyna trójlistna Triforium 
                         Licznie wystpujca na kach, rozpoznawana dziki charakterystycznym trójdzielnym 
                         liciom oraz gstym okrym gówkom z maymi kwiatkami, o barwie od biaej przez 
                         zielono-kremow a po róne odcienie czerwieni. Licie s jadalne surowe, ale 
                         smaczniejsze s ugotowane. 

                        Iglica pospolita Erodium cicutarium 
                        Osiga 30 cm; lubi otwarte ki; jest owosiona, czsto kujca, o podobnych do paproci, 
                        podwójnie wcitych liciach i drobnych, piciopatkowych róowawych lub biaych 
                         kwiatach. Jej owoce tworz dugi, skrcony "dziób". Licie s jadalne na surowo lub po 
                        ugotowaniu. 

                        opian Arctium 
                        rednia do duej, krzaczasta rolina otwartych ugorów, o wiotkich owalnych liciach, 
                        nierzadko wygitych odygach i wielu fioletowych, podobnych do ostu kwiatach, które 
                        przeksztacaj si w czepne rzepy. Licie i obrane odygi mona je na surowo lub 
                        ugotowane. Ugotuj wierzchoek obranego korzenia, zmieniajc par razy wod, aby 
                        usun jego gorycz. 

                        Fioki Viola 
                         drobnymi kwiatami, spotykanymi na wielu obszarach, nie wyczajc podmokych i 
                        zalesionych. Unaczynione, pofadowane, czsto sercowate licie wyrastaj na dugich 
                        odykach. Kwiaty o piciu nierównych patkach, maj barw od niebieskiego fioletu, po 
                        róne odcienie ci lub biel. Gotuj mode licie, s bogate w witamin A i C. 

                        Saatka polna Valerianella locusta 
                        Wyrasta na 10-20 cm, na goych skaach lub kach. Mocno rozgaziona, z podnymi 
                        bezodygowymi limi i pkami maych liliowo-niebieskich kwiatów. Jej licie nadaj si 
                        do spoycia na surowo lub po ugotowaniu jak szpinak. Warto zna t rolin, gdy 
                        zaczyna pojawia si ju pó zim. 

                        ocie wciwy Leucanthemum 
                        Czsto spotykany na otwartych terenach; rednio o wysokoci 90 cm. Ma wskie, 
                        wcite, ciemnozielone licie, przy czym niej rosnce s zaokrglone. Jego due biao- 
                        te kwiaty przypominaj stokrotki. Zimuje w postaci rozetki. Mode, jasno-zielone 
                        licie s jadalne na surowo. 

                        Rzeucha kowa Cardamine pratensis 
                        Ronie na wilgotnych terenach. Ma rednio 50 cm wysokoci, mnóstwo drobnych 
                        naprzemianlegych listków, okrych przy podstawie roliny, gdzie tworz rozetk, a 
                        take pki liliowych lub biaych, czteropatkowych kwiatów. Mode licie s smaczne na 
                        surowo, starsze s bardziej pieprzne. 

                        Przetacznik Veronica 
                        Ronie w pytkiej wodzie i na bagnach. Ma pce i sterczce w górodygi, na których 
                        widniej pary grubych, owalnych, zbkowanych lici, a od podstawy ich odyg wyrastaj 
                        na 7-25 cm odyki niebieskich, czteropatkowych kwiatów z dwoma wystajcymi 
                        prcikami. Jedz mode pdy przed okresem kwitnienia i wyrastania lici. S lekko 
                        gorzkie, szczególnie europejska odmiana V. beccabunga, ale mona przygotowa jak 
                        rukiew wodn. 

               

                          Drzewa z najcenniejsz miazg 

                         Wiz czerwony (Ulmus rubra) ronie w Ameryce Pn., maksymalnie do 18 m. Gazie 
                          ma owosione i szorstkie, a licie owalne, zbkowane i owosione od spodu. 

                          Lipa amerykaska (Tilia americana) pónocnoamerykaska lipa o duych, 
                         sercowatych liciach i ciemnej, obionej korze, która w górnych partiach jest gadka i 
                         szara. 

                          Brzoza (Betula) licznie wystpuje na zimniejszych obszarach. Rozpoznawalna dziki 
                         ugich, delikatnych gazkach i lnicej, uszczcej si korze, która czasem rozpada si 
                          na warstwy. 

                         Topola osika (Populus tremula) drobne lub redniej wysokoci drzewo przypominajce 
                         topol wciw. Ma zaokrglone licie na bardzo dugich ogonkach, trzepocce na 
                         wietrze. 

                          Modrzew amerykaski (Larix laricina) spotykany na chodnych obszarach Pn. 
                         Ameryki; wyrasta na 24 m, ma spiczasty ksztat; rodzi szyszki a na caej dugoci gazi 
                          ma kpki mikkich igie. 

                         Topole (Poplars) maj trójktne licie i charakterystyczne kwiatostany podobne do 
                          bazi. Wystpuj czsto w pónocnych regionach. 

                         Klon (Acer) Szeroko spotykany i rozpoznawany dziki charakterystycznie wgbionym 
                         w trzech miejscach liciom oraz dwuskrzydym zielonym owocom. 

                         wierk (Picea) - wiecznie zielone drzewo zimnej strefy klimatycznej. Rodzi szyszki i 
                         charakterystyczne sztywne igy, rosnce wzd gazi. 

                         Wierzba (Salix) - drzewo lub krzew o szerokich, zbkowanych liciach, janiejszych od 
                         spodu oraz charakterystycznych tych lub zielonkawych baziach. Jest wiele odmian 
                         wierzb, wcznie z pcymi wierzbami arktycznymi. 

                         Sosna (Pinus) szeroko rozpowszechnione, wiecznie zielone drzewo, noszce szyszki i 
                         czki dugich igie na gaziach. Ich miazga jest bogata w witamin C. 

                         wierk kanadyjski (Tsuga) jest wiecznie zielony, podobny do wierku pospolitego, z 
                         licznymi paskimi igami oraz krótkimi, podnymi szyszkami. 
                         Miazga, pczki i pdy wymienionych drzew s jadalne na surowo lub po ugotowaniu - 
                         OPRÓCZ modrzewia i wierku, które s trujce. 

                         Inne zastosowanie miazgi/ kory 
                         Miazga niektórych drzew jest bardzo mocna cho gitka, elastyczna. Mona jatwo 
                         podzieli na pasy do robienia umocowa. Z kory drzewa "mohoe" mieszkacy wysp 
                         Pacyfiku wyrabiaj "trawiaste" spódniczki, po uprzednim ugotowaniu kory na parze 
                         (metod "hangi"). 

                         Kor brzozy zdziera si z drzewa w duych patach, które mona wykorzysta przy 
                         zadaszeniu szaasu lub wyrobie maych pojemników. 

                         Herbata ze wierku 
                         Zanurz igliwie wierku w gorcej wodzie. Zbieraj tylko wiee, zielone igy i ugotuj je. 
                         Uzyskany napój jest bogaty w witamin C. Mona take przeuwa mode igliwie, 
                         którego sztywne zielone koce s smaczne, szczególnie wiosn. wierki wystpuj 
                         nawet daleko na pónocy i s cennym ródem poywienia w sytuacji, gdy inne roliny 
                         nie s dostpne. 

                         ywica 
                         Z niektórych drzew, po naciciu kory, wypywa ywica i zastyga w postaci grudek. Moe 
                         by rozpuszczalna lub nierozpuszczalna w wodzie. Oba rodzaje s bardzo odywcze, 
                         bogate w cukry i s za pokarm survivalowy. ywica niektórych drzew ma wciwoci 
                         lecznicze, za innych jest wysoce palna i sy do rozpalania ognisk. 
                         Syrop brzozowy i klonowy 
                         Natnij kor brzozy lub klonu w taki sposób, jak nacina si drzewo kauczukowe; w liter 
                        V, aby zebra scukrzony sok wypywajcy na zewntrz. Pod naciciem zrób otwór w 
                         pniu i umie w nim li tak, aby sok spywa po nim do pojemnika. 
                         Zbierz codzienn porcj i ugotuj j. Dugo odparowuje zanim zgstnieje na syrop, ale 
                         póniej bdzie cennym i natychmiastowym ródem energii, wic warte jest wysiku. 

                         DRZEWA TRUJCE 
                         Wymienione niej drzewa zawieraj dranice lub trujce substancje. NIE JEDZ adnej 
                         ich czci, z wyjtkiem korzeni amerykaskiego biaego orzecha, które s jadalne. 

                         Cis (Taxus) jest pcym wiecznie zielonym drzewem lub krzewem o patowatej korze, 
                         ciemnozielonych igach i czerwonych, podobnych do jagód, owocach. Jagody cisu s 
                        trujce. 

                         Cedr (Cedrus), pochodzi z regionu ródziemnomorskiego i z Himalajów. Cedry s 
                         okazae, rozyste, pachnce, wiecznie zielone i maj sterczce w gór szyszki. 

                         Kasztanowiec (Aesculus) - wysoki, o doniastych liciach, lepkich pczkach oraz biaych, 
                         róowych lub tych kwiatach. Nie pomyl jego trujcych orzechów w kolczastych 
                        upinach z orzechami sodkiego kasztanowca jadalnego, który ma wskie, zbkowane 
                         licie i o wiele gciej uone kolce na osonkach upin. 

                         otokap pospolity (Laburnum) jest niewielkim, szerokolistnym drzewem o 
                        trzyczciowych liciach i dugich gronach kwiatowych. 

                         Robinia akcjowa, grochodrzew akacjowy (Robinia pseudoacacia) ronie w Ameryce Pn.; 
                         ma ciemnoszar kor, owalne, naprzeciwlege licie, pki biaych kwiatów oraz 
                        fasolowate strczki nasion. 

                        Wawrzyn kalifornijski (Umbellularia californica) jest niskopiennym pónocno- 
                         amerykaskim drzewem zimozielonym, osigajcym rednio 16 m; o owalnych, 
                         skórzastych liciach, gronach tych kwiatów oraz zielonkawych a do purpurowych 
                        jagód. Licie wydzielaj gryzcy, ostry zapach. 

                         Klon pensylwaski /Moosewood (Acer pensylvanicum) ronie na pn-wsch Ameryki 
                         Pónocnej, osiga 12 m, ma jasn kor w biae pasy, owalne lub lancetowate licie o 
                         barwie oliwkowej lub brzowawej od góry, a take to-zielonkawe kwiaty z szerokimi 
                         atkami i owoce ze skrzydekami. 

                         Biay orzech amerykaski (Carya) ma podzielone, czsto doniaste licie, bazie i 
                        zazwyczaj zaokrglone orzechy. Orzechy niektórych odmian tego drzewa s jadalne, 
                         podobnie jak soki ywiczne i korzenie, jednake nie jedz ich dopóki nie jeste pewny co 
                        do rozpoznanego gatunku. 

                        GRZYBY 
                         Z grzybów moemy przyrzdza smaczne posiki, ale musimy by pewni, e s jadalne. 
                         Nie ma tu miejsca na pomy. W przeciwiestwie do opisywanych wczeniej rolin, na 
                         których mona byo wypróbowa "test jadalnoci", grzyby naley zidentyfikowa jako 
                        jadalne lub nie zbiera. Gatunki miertelnie trujce nie maj nieprzyjemnego smaku a 
                        symptomy zatrucia mog wystpi dopiero po paru godzinach od spoycia. 
                        Grzyby rosnce w lesie s wielkim przysmakiem - jeli wiesz, które mona zbiera. 
                        Grzyby s zbudowane z wielu nitkowatych komórek, które - w przypadku grzybów 
                         rosncych na powierzchni ziemi, tworz podziemn sie, z której tylko reproduktywna 
                        cz wystaje ponad ziemi. Ta jadalna cz ronie tylko w pewnych porach roku. 
                        Wikszo grzybów wyrasta bezporednio z ziemi; pojedynczo, w krgach, czasami w 
                         pach. Pod wzgldem budowy, grzyb skada si z kapelusza umieszczonego na nóce. 
                         Spodnia cz posiada blaszki gbczastej tkanki zawierajcej zarodniki. Ksztat i kolor 
                        tej tkanki pomaga odróni grzyba jadalnego od niejadalnego. Kilka gatunków grzybów, 
                         np. trufle, ronie cakowicie pod ziemi i trudno je znale. Inne rosn na pniach i 
                         bokach drzew. Niektóre wyrastaj do znacznych rozmiarów. 
                        Warto spoywcza 
                        W tabeli wartoci odywczych grzyby plasuj si pomidzy pokarmami misnymi a 
                         rolinnymi. Zawieraj wicej biaek ni warzywa, a czasem nawet wicej tuszczu. 
                         Bardziej szlachetne odmiany, jak np. borowik (Boletus), dostarczaj podobn ilo 
                         kalorii jak warzywa o tej samej wadze. Pod wzgldem soli mineralnych grzyby maj 
                        wicej fosforu ni marchew, kalafior czy szpinak, ale mniej wapnia. Witamina B 
                         complex wystpuje w niewielkiej iloci w wikszoci grzybów, wit. C wystpuje 

                         sporadycznie, za wit. D jest obecna w wielu gatunkach i to w znacznej dawce. 
                         Cantharellus cibarius zawiera witamin A. 
                         W lecie i jesieni grzyby wystpuj bardzo licznie, wic atwo i szybko mona uzbiera 
                          ich wystarczaj ilo na posiek. 
                          Przygotowanie grzybów 
                         Odrzu podejrzane, przebarwione lub robaczywe czci grzybów, reszt umyj, pokrój i 
                          ugotuj. Wiele grzybów moe by gorzkawych i twardych, i musi by gotowanych do 
                          mikkoci. Dobrze jest je wczeniej namoczy w zimnej wodzie. Kruche grzyby 
                          naziemne mona po prostu doda do zup i innych potraw. 
                          Przechowywanie grzybów 
                         Grzyby maj du zawarto wody i atwo je ususzy. Zbierz ile moesz, gdy s 
                         dostpne i dodaj do swoich zapasów. Oddziel kapelusze od nóek i umie na 
                          kamieniach w miejscu nasonecznionym, kapelusze do góry dnem. Przy odmianach 
                          Borowików ( Boletus ) wpierw usu gbczast tkank na spodzie kapelusza. Gdy s 
                         dobrze wysuszone, przechowuj je w pojemnikach hermetycznie zamknitych - o ile 
                          moliwe. Jadalne s na surowo (po uprzednim namoczeniu w wodzie) lub jako dodatek 
                         do zup i innych potraw. 
                          ROZPOZNAWANIE MUCHOMORÓW 
                          Muchomory trujce s czasem mylone z jadalnymi gatunkami grzybów. 
                         -Omijaj grzyby z biaymi blaszkami, konierzami oraz pochwami przy podstawie nóki. 
                         -Nie zbieraj grzybów robaczywych lub gnijcych. 
                         -Zrezygnuj z grzybów, których nie jeste do koca pewien. 
                         Szczegóowy opis grzybów jadalnych i trujcych znajdziesz w atlasie grzybów. (przypis) 

                         WODOROSTY I GLONY 
                          Na wikszo odmian wodorostów mona natrafi w pytkich wodach, przyczepionych do 
                         dna lub skay, ale s te takie, które unosz si na powierzchni wody. Przybrzene 
                         wodorosty s zwykle spotykane w postaci nawarstwionych form: zielonych przy 
                         powierzchni wody, czerwonych w pytkich wodach oraz brzowych troch gbiej. 

                          onica, "saata morska" (Ulva lactuca) jest jasnozielona, przypomina saat ogrodow 
                         i wystpuje na skaach i gazach w Atlantyku i Pacyfiku, zwaszcza w pobliu miejsc, 
                         gdzie rzeki uchodz do morza. Umyj i ugotuj. 

                         Tama (Enteromorpha intestinalis) jest blado zielona, o dugich, strczkowatych, 
                         nierozgazionych liciach osigajcych 50 cm, zwykle krótszych. Wystpuje licznie na 
                         skaach i skalistych rozlewiskach, równie na sonych bagnach, na chodniejszych 
                         obszarach wiata. Caa rolina jest jadalna wiea lub po wysuszeniu i sproszkowaniu. 
                          Najlepiej zbiera wczesn wiosn. 

                         Listownica (Alaria i Laminaria) ma krótkie, cylindryczne odygi i cienkie, faliste, 
                         oliwkowo-zielone lub brzowe licie, czsto bardzo dugie. Rosn na skalistych brzegach 
                         Atlantyku i Pacyfiku. Jadalne na surowo lecz lepsze po ugotowaniu. 

                         Irish moss (Chondrus crispus) zawiera rozgazione, wcite, fioletowe lub oliwkowo- 
                         zielone licie; zwykle ronie na twardym dnie atlantyckich nabrzey. Umyj i ugotuj. 
                         Schodzony produkt zastygnie jak elatyna. Licie mona ususzy i przechowywa; 
                         pozostaw je na scu a wybielej. 

                         Sugarwrack (Laminaria saccarina) ma dugie, paskie, pofadowane na brzegach, 
                         to-brzowe licie przyczepione do ska i gazów. Popularna na Atlantyku oraz u 
                         wybrzey Chin i Japonii. Mode licie s jadalne na surowo, ale smaczniejsze s 
                         ugotowane; maj sodki smak. 

                         Dulse (Rhodymenia palmata) ma purpurowo-czerwone, wcite, wachlarzowate licie na 
                         krótkich odygach. Wystpuje w Atlantyku i Morzu ródziemnym. Skórzasta, ale sodka; 
                         ugotuj. Mona te ususzy i zrolowa do ucia. (jak tyto) 

                         Szkratnica (Porphyria) ma cienkie, gadkie, czerwone, fioletowe lub brzowe licie o 
                         nieregularnych ksztatach. Ronie w Atlantyku i Pacyfiku. Gotuj licie do kruchoci, 
                         nastpnie zrób z nich puree. Uywaj jako smakowit przypraw lub z ziarnami do 
                         wyrobu ciast. Bardzo smaczna. 

                         Bogate w witaminy i sole mineralne, wodorosty s idealnym pokarmem survivalowym. 
                         Wymienione powyej s czsto spotykane i bezpieczne do spoycia. adne wodorosty 
                         nie s trujce, ale niektóre zawieraj kwasy, które mog podrani przewód 
                         pokarmowy, a jeszcze inne s niebezpiecznie przeczyszczajce. Jeli nie jeste pewny, 
                         e dany gatunek jest znany jako jadalny, posmakuj tylko odrobin. Nawet w przypadku 
                         znanych gatunków spoywaj je w maych ilociach, a twój dek si przyzwyczai. Nie 
                         jedz wodorostów jeli brakuje ci wody. Jeli to moliwe, myj je w wodzie pitnej przed 
                         spoyciem, aby wypuka cz soli. Zbieraj rosnce wodorosty, twarde i gadkie w 
                         dotyku, a nie te fragmenty wyrzucone na brzeg. Wyrzu wszystkie o nieprzyjemnym 
                         zapachu. Niektóre wodorosty zawierajce podraniajce kwasy mona rozpozna 
                         poprzez roztarcie ich w palcach i pozostawienie na 5 minut. Po tym czasie powinny 
                         wydzieli nieprzyjemny zapach. Wszystkie wodorosty szybko rozkadaj si bez wody, 
                         dlatego uyj je zaraz po wyowieniu lub ususz na póniej. 

                         GLONY SODKOWODNE 
                         Noktok, Trzsido (Noctoc) jest glonem sodkowodnym rosncym w wodach Ameryki Pn. 
                         i Eurazji. Pojawia si od wiosny w postaci zielonych, okrych, galaretowatych 
                         kuleczek. Wysusz i uywaj do zagszczania potraw. Jedz wycznie jasnozielone, wieo 
                         wygldajce glony. 

                         UNIKAJ wszystkich niebiesko-zielonych glonów - s trujce. Wystpuj w basenach 
                         odkowodnych, a nie w morzach i oceanach; unoszce si na powierzchni wód 
                         stojcych. Rozpoznawalne poprzez niebiesko-zielon barw oraz gazowy zapach
 
  Dzisiaj stronę odwiedziło już 45417 1 odwiedzającySTATUSOWO STATYSTYKI SĄ ZABUŻONE POZDRAWJASIE
UZDRAWJASIE
w-ja-Ra
MA-TU-RA
 
 
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja