Tasz
nik pospolity (Capsella bursa-pastoris) moe dochodzi do 60 cm, ma uone w
rozet licie bazowe oraz na odygach mae sercowate listki, a na czubku mae biae
kwiatki. Czsto spotykany na ugorach. Ugotuj licie, które smakuj jak kapusta, i
zmieszaj z innymi ro
linami.
Pierwiosnki (Primula) wystpuj na zacienionych i trawiastych miejscach.
Rozpoznawalne dziki rozecie pomarszczonych, zwajcych si lici przy podstawie i
ugich odykach z jasnotymi lub róowymi piciopatkowymi kwiatami. Ca jest
jadalna, ale najlepsze s mode licie.
Mniszek lekarski (Taraxacum)-"mlecz" wystepuje wszedzie i w wielu formach. Szukaj
duzych tych lub pomaraczowych kwiatów lub rozety gboko ponacinanych lici.
Jedz mode licie na surowo; gotuj starsze, zmieniajc wod, aby usun ich gorzki
smak. Ugotuj korzenie lub upra je na kaw. Sok zrobiony z mniszka jest bogaty w
witaminy i mineray.
Cykoria (Cichorium intybus) ronie czsto na kach i pustkowiach. Wyrasta na ponad
1 metr i ma grube, wochate licie podstawowe, liciaste czubki i podobne do mlecza
jasnoniebieskie kwiaty. Przygotuj podobnie jak mlecze.
Dziki szczaw (Rumex acetosa) ronie na kach i ugorach, osigajc ok. metr
wysokoci, z dugimi limi w ksztacie strzay i supkami z maymi czerwonawymi i
zielonymi kwiatkami. Zbierz mode roliny - ich bogate w mineray licie s jadalne na
surowo, ale gotowanie zagodzi ich ostry smak.
Gryka (Fagopyrum esculentum) pojawia si na otwartych kach w wikszoci stref
umiarkowanych. Ma zazwyczaj czerwone odygi (60 cm), licie w ksztacie pików i pki
maych biaych i róowych kwiatów. Jej nasiona s dobrym jadalnym zboem.
Szczaw karbowany (Rumex crispus) wyrasta na ponad metr wysokoci, z dugimi,
skimi, pokarbowanymi na brzegach limi i baldaszkami maych zielonkawych
kwiatków. Wystpuje na kach i pustkowiach. Gotuj najkruchsze licie modych rolin,
zmieniajc co jaki czas wod, aby usun gorzki posmak. Pocieranie skóry limi
szczawiu agodzi udlenia owadów. Jest wiele odmian szczawiu, w tropikach i strefach
umiarkowanych - moesz przyrzdza je w ten sam sposób, ale nie znajc dobrze,
ywaj ich oszczdnie.
Niektóre roliny maj jadalne odygi, ale czsto s one zbyt zdrewniae. Jeli s
mikkie, obierz z nich zewntrzne ykowate warstwy, pokrój i gotuj. Wewntrzny trzon
niektórych odyg, np. czarnego bzu lekarskiego, jest poywny i sodki. W takim
przypadku naley rozciodyg i wycign misz.
odygi zapewniaj mniej rodków odywczych ni korzenie, pdy i licie, wic wybieraj
je do jedzenia w ostatniej kolejnoci. Wókniste odygi np. pokrzywy nadaj si do
wyrobu sznurków.
Komosa strzakowata (Chenopodium bonus-henricus) jest spiczasty, wyrasta na ok.
60 cm, ma matowo zielone trójktne licie, czasem czerwieniejce i supki maych
zielonkawych kwiatów. Czsty na nieuytkach. Licie i mode pdy mona je surowe
lub ugotowane jak szpinak, trzeba tylko obra pdy z ykowatych osonek
Lebioda (Chenopodium album) jest równie spiczasta, wysoka na metr, z czerwonaw
odyg, matowo zielonymi, owalnymi lub pikowatymi limi i pdami maych
zielonkawych kwiatów; liczna na nieuytkach. Gotuj smaczne licie jak szpinak.
Ptasie ziele (Stellaria media) jest rolin p, wysok na 30 cm, z pasmem
osków na gównej odydze, spiczastymi, zaokrglonymi po bokach limi i drobnymi
biaymi piciopatkowymi kwiatami. Wystpuje na ugorach. Gotuj smakowite delikatne
licie.
Rukiew wodna (Roripa nasturtium aquaticum) wystpuje przewanie licznie nad
strumieniami i potokami. Jest rolin p , wodno-ldow o lnicych
naprzeciwlegych liciach oraz drobnych, czterolistnych kwiatach. Nie pomyl z trujca
wodna cykut. Licie i odygi s jadalne na surowo, ale ugotuj je jeli woda moga by
zanieczyszczona.
Wierzbówka (Epilobium angustifolium) ronie w lasach, na pogorzeliskach i skalistych
terenach. Jest wysoka na ponad 1,5 m, o naprzeciwlegych lancetowatych liciach oraz
piknych róowych kwiatach. Mode licie, kwiaty i odygi s jadalne na surowo, ale
lepsze s ugotowane. Dojrzae odygi maj wewntrz sodkawy misz.
Marchewnik anyowy (Myrrhis odorata) - ok. 1,5 m wysokoci, ma sodki zapach, lekko
owosione i fioletowawe odygi, pierzaste licie jak u paproci, z biaymi plamkami i
maymi drobnymi kwiatami. Znale go mona na obrzeach lasów, na skalistych lub
nie zaronitych obszarach Europy. Nie pomyl z cykut. Korzenie, odygi i licie
smakuj jak any i mona je gotowa.
Jasnota (Lamium) jest mniejsza ni pokrzywy parzce, ma sercowate licie, biae lub
róowo-fioletowe kwiaty i nie ma parzcych wosków. Przygotuj jak ptasie ziele.
Pokrzywa parzca (Urtica) ronie obficie przez wikszo roku. Szukaj zbkowanych,
skich lici o zaokrglonych bokach, pokrytych parzcymi woskami i z odykami
zielonych kwiatów. Zrywaj mode pdy modych rolin wysokie na 15-20 cm - gotuj
przez min. 6 minut aby zniszczy kwas mrówkowy we woskach. Licie mona ususzy i
przechowywa. Zmiaone odygi dostarcz wókien na lin.
Babka (Plantago) wystpuje prawie wszdzie. Babka lekarska (Plantago lanceolata) ma
lancetowate licie i o wiele krótsze odyki kwiatów ni babka zwyczajna. Lubi such
gleb. Okady z babki pomagaj w gojeniu si ran. Przygotuj tak jak babk zwyczajn.
Babka kola (Plantago coronopus) jest maa, gwiedzista, o wskich, postrzpionych
liciach i krótszych odykach kwiatowych. Wystpuje w suchych piaszczystych i
skalistych miejscach, czsto nad morzem. Przygotuj tak jak babk zwyczajn.
Babka zwyczajna (P. major) ma szerokie, owalne licie i charakterystycznie sterczce
w górodygi z drobniutkimi zielono-tymi i brzowymi kwiatami. Ronie na
nieuytkach i kach. Przygotuj jej raczej gorzkie licie tak jak szpinak. Uywaj
wycinitego soku z babki na rany albo wywaru z caej roliny w dolegliwociach klatki
piersiowej.
rozwidlone pki oliwkowo-brzowych pdów kwiatowych owocujcych na to. Ronie
w i nad jeziorami, stawami i potokami. Obierz i ugotuj bulwy o smaku orzechów, lub
wysusz i zmiel na m lub substytut kawy.
Paka wodna (Typha) wyrasta na 2 do 5 metrów; ma dugie, wskie szarawe licie i
okazae ciemnobrzowe pdy kwiatowe w ksztacie kiebaski. Rosn w stawach i
jeziorach i nad ich brzegami. Kcze i odygi mona je na surowo lub ugotowane;
gotuj licie jak szpinak a mode pdy jak szparagi. Pyek mona zmiesza z wod na
ciasto i piec lub ugotowa w rondlu lub nabijajc na koniec kija.
Trzciny (Phragmites) rosn na 4 m, maj szarozielone licie i rozcapierzone brzowo-
fioletowe pdy kwiatowe na wysokich trzcinkach. Wystpuj prawie wszdzie w
zbiornikach sodkowodnych. Gotuj jadalny korze; przekute trzciny wydzielaj jadalna,
bogat w cukier ywic.
Kwitnce sitowie (Butomus umbellatus) dochodzi do 1,5 m, o bardzo dugich
trójkanciastych pasmowatych liciach, wyrastajcych wprost z korzeni oraz róowych
trzypatkowych kwiatach. Spotykane w zbiornikach sodkowodnych Eurazji. Obierz i
ugotuj jadalne kcze.
Orlica (Pteridium aquilinum) wystpuje prawie wszdzie, czsto w duych kpach.
Starsze licie tej paproci s szkodliwe, jedz tylko mode pdy o ostrym smaku,
zdejmujc z nich woski i gotujc przez pó godziny. Jedz w maych ilociach. Korzenie
jadalne po ugotowaniu lub upieczeniu.
Tatarak zwyczajny (Acorus calamus) ok. 1,3 m rolina jeziorno-bagienna o
guzowatym, aromatycznym kczu, trójkanciastych odygach i pofalowanych na
brzegach lancetowatych, paskowatych liciach. W poowie ich dugoci wyrasta w rodku
lata zakrzywiony, sterczcy kos z drobnymi, zielonymi kwiatami. Poszatkuj cierpkie,
aromatyczne kcze i wygotuj je na syrop.
Wiele znanych nam zió uywanych w kuchni ronie na dziko. Ich zapach pomaga je
rozpoznawa. Mona je ususzy i przechowywa, ale nie wolno suszy ich bezporednio
na scu, gdy trac wówczas swoje cenne olejki.
Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare) ronie do 90 cm, o zbkowatych,
ciemnozielonych, pierzastych, bogatych w potas liciach i koszyczkach jaskrawotych
guzikowatych kwiatów. Mona znale na kach i pustkowiach. Maj silny zapach i
ostry, gorzki smak. Wrotycz ma wciwoci antyseptyczne, ale naley stosowa z
umiarem, gdy moe podrani skór. Kwiaty i licie mona stosowa w okadach na
siniaki i zwichnicia, a take w torebkach do odstraszania owadów. Limi mona
obkada miso, eby zachowao wie.
Lebiodka pospolita (Origanum vulgare) lekko pokryta meszkiem, wyrasta do 60 cm,
z drobnymi, owalnymi ciemnozielonymi limi, pachncymi pieprzem (zawieraj
antyseptyczny tymol) i pkami maych róowych kwiatów. Rosn na cieplejszych i
suchych kach Eurazji, ale nie tylko. Dobra sodkawa przyprawa do mis i zup; mona
te zrobi napar na kaszel i problemy trawienne; ucie lici zmniejsza ból zba.
Czosnek niedwiedzi (Allium ursinum) jest jedn z wielu odmian dzikiego czosnku.
Ma szerokie, jasnozielone licie jak u konwalii oraz pk biaych gwiedzistych kwiatów
na szczycie odygi. Ronie w zalesionych regionach Eurazji; rozpoznawalny dziki
silnemu zapachowi czosnku. Ca jadalna jako warzywo.
Ogórecznik lekarski (Borago officinalis) ma ok. 30-60 cm, o odydze obej, mocnej,
rozgazionej, z kujcymi woskami, eliptycznymi, zaostrzonymi listkami z kolcami na
brzegach, które po zgnieceniu wydzielaj zapach ogórka; oraz niebieskimi lub róowymi
gwiedzistymi kwiatami. Spotykany na kach Eurazji. Wszystkie czci s jadalne na
surowo lub ugotowane; uywaj napar w leczeniu gorczki lub okady na stany zapalne i
siniaki. odygi i licie zawieraj sole mineralne, wic po ugotowaniu mona otrzyma z
nich sól.
Dziki dzigiel (Angelica) dochodzi do 1,5 m wysokoci, o pustych odygach, czasem
fioletowawych szerokich, zbkowanych, naprzeciwlegych liciach i baldachach drobnych
zielono-biaych lub róowych kwiatów. Wystpuje na podmokych lub lenych kach.
Aromatyczne licie, odygi i korzenie s jadalne po ugotowaniu; uywaj naparów w
przezibieniach lub zewntrznie przy zesztywnieniach. Nie pomyl z wodn cykut.
JADALNE KORZENIE I BULWY
Korzenie i bulwy s nieocenionym pokarmem survivalowym. S pene skadników
odywczych, szczególne skrobi. Wszystkie korzenie powinny by dokadnie ugotowane,
zwaszcza jeli s jakiekolwiek wtpliwoci co do ich rozpoznania.
Rdest wownik (Polygonum bistorta) - bylina o redniej wysokoci 30-60 cm, z
trójktnymi limi i wysmukych gstych kosach róowych lub biaych kwiatów. Ronie
na kach i lasach dalekiej pónocy. Namocz kcza, aby usun gorycz, nastpnie
upiecz. Sproszkowane, suszone kcze poone bezporednio na ran pomaga
zatamowa krwawienie.
Zdrojek (Montia) o drobnych biaych kwiatkach ma zwykle 15-30 cm odygi, w poowie
których wyrasta para owalnych lici na dugich szypukach. Ronie zwykle na piaskach.
Wykop bulwy ostrym patykiem, obierz i ugotuj. Mode licie dostarczaj witamin A i C.
Piciornik srebrzystobiay (Potentilla anserina) jest drobn p bylin terenów
podmokych, ma srebrnobiae spody podzielonych na segmenty lici i pojedyncze
piciopatkowe te kwiaty. Misiste korzenie s jadalne na surowo, ale lepsze s po
ugotowaniu. Stosuj wywar z lici zewntrznie przy hemoroidach lub wewntrznie w
problemach trawiennych.
Lukrecja (Astralagus glycophyllos) jest rolin p, dochodzi do 30-60 cm, ma
mae owalne naprzeciwlege listki i zielono-kremowe kwiaty. Wystpuje na pokrytych
zarolami i piaszczystych terenach i kach. Korzenie s jadalne na surowo, a po
ugotowaniu smakuj jak marchew.
Dziki pasternak (Pastinaca sativa) jest owosiony i cierpki, wysoki na metr, z
bkowanymi limi i gstymi pdami maych tych kwiatów. Ronie na ugorach i
kach. Korzenie s jadalne na surowo lub po ugotowaniu.
ywokost lekarski (Symphytum officinale) jest chropowaty, owosiony, wyrasta na
metr, ma wócznio-ksztatne, zwajce si przy odydze licie i pki kremowych lub
fiokowych kwiatów przypominajcych dzwonki. Ronie przy rowach i podmokych
miejscach. Korzenie mona je surowe lub gotowane. Okady z ywokostu stosuj na
trudno gojce si rany. Nie pomyl z naparstnic.
Kozibród (Tragopogon porrifolius) osiga rednio 60-90 cm, ma dugie trawiaste licie
idce wzdodygi oraz due, pojedyncze, fioletowe kwiaty podobne do mleczy.
Spotykany na suchych pustkowiach. Bulwiasty korze i mode licie s jadalne po
ugotowaniu.
Czosnek (Allium) pojawia si wikszoci regionów, atwo rozpoznawalny dziki
specyficznemu zapachowi. Dugie trawiaste licie wyrastaj przy podstawie, za pk
szeciopatkowych fioletowych lub biaych kwiatków tworzy kul na szczycie odygi.
Jadalna cebula moe znajdowa si nawet 25 cm pod ziemi.
Arum (Arum maculatum) dochodzi do 15-40 cm, ma ciemnozielone, czasem ciemno
nakrapiane licie w ksztacie strzay i fioletowy pakowaty organ kwiatowy zawarty
wewntrz bladego listnego kaptura, w którym pojawiaj si czerwone jagody.
Spotykany w zacienionych i zalesionych terenach Eurazji. Korze jest szkodliwy na
surowo i MUSI by ugotowany. Nie jedz adnej innej czci roliny.
Hog peanut (Amphicarpa bracteata) pojawia si w wilgotnych regionach Ameryki Pn.;
to oplatajca jak bluszcz rolina o cienkich odygach, jasnozielonych owalnych liciach i
liliowymi kwiatami. Wyjmij kade ziarno z jego brzowego strka (pod ziemi) i ugotuj.
Orzeszek ziemny (Apios americana) podobny do bluszczu, drobny, z owalnymi, ostro
zakoczonymi jasnozielonymi limi i brzowymi kwiatami. Na wilgotnych, zwykle
zalesionych obszarach Ameryki Pn. Obierz ze skóry mae bulwy; upiecz lub ugotuj.
Jerusalem Artichoke - ( Karczoch/sonecznik )(Helianthus tuberosus) przypomina
onecznik, b. wysoki, owosiony, o duych szorstkich, owalnych liciach i duych
dyskowatych tych kwiatach. Dziko ronie na nieuytkach Ameryki Pn., ale te na
innych terenach. Ugotowane bulwy s pyszne, ale nie obieraj ich, bo utrac swe
wartoci.
Najlepiej ugotowa wszystkie korzenie przed spoyciem, gdy niektóre s szkodliwe na
surowo, nie tylko te znane, jak tropikalna kolokasja czy kasawa, ale te gatunki strefy
umiarkowanej. Wikszo korzeni wymaga take gotowania, aby stay si do kruche
do jedzenia. Zetrzyj skórk w czystej wodzie i gotuj a do mikkoci. Niektóre korzenie
przypominajce ziemniaki gromadz witaminy i sole mineralne pod skórk i nie
powinny by obierane. Korzenie ugotuj si szybciej, jeli je wpierw pokroisz w kostk.
Wbijaj ostry patyk do sprawdzenia czy s mikkie - jeli atwo wchodzi, s gotowe.
Berberys zwyczajny (Berberis vulgaris) spotykany na torfowiskach i w zarolach,
wyrasta do 3 metrów, ma owalne licie, te kwiaty i ostre kolce zgrupowane po 3 na
odydze. Jego czerwone, bardzo kwane owoce s bogatym ródem wit. C.
Dzika róa (Rosa) ronie prawie we wszystkich regionach klimatu umiarkowanego.
Przypomina wybujae róe ogrodowe o kolczastych odygach i róowych lub biaych
kwiatach. Ich owoce zawieraj wicej witaminy C ni jakikolwiek inny owoc. uj owoce,
aby wydoby z nich sok zawierajcy najwicej witamin lub gotuj je w wodzie a do
uzyskania syropu.
Jeyny i maliny (Rubus) Jeyny wystpuj w zagajnikach, lasach i na otwartych
przestrzeniach; maj zbkowane licie i biae lub róowawe kwiaty oraz odygi z
zakrzywionymi kolcami i soczyste segmentowane owoce, które dojrzewaj zmieniajc
barw od zielonkawej przez czerwon a po fioletowo-czarn. Owoce zbiera si pónym
latem. Maliny s mniej kolczaste i dojrzewaj wczeniej przyjmujc barw czerwon.
Jeyny i maliny s jadalne na surowo.
Jeyna popielica (Rubus) wyglda jak jeyna zwyczajna, ale jej owoce s mniejsze i
maj mniej segmentów.
Dzikie truskawki (Fragaria) wystpuj na kach i polanach lenych. Niektóre odmiany
rosn równie w górach. Wygldem przypominaj mae hodowlane truskawki. Owoce s
bogate w witamin C i najlepsze swiee.
óg (Crataegus) ronie w postaci kolczastych krzewów lub niewysokich drzew, na
ugorach i kach, ma gboko wcite licie, pki biaych lub róowych kwiatków oraz
jesieni - czerwonych owoców. Ich misz jest delikatny i jadalny na surowo. Mona
je równie mode pdy gogu.
Dzika jab (Malus) jest niskim, raczej kolczastym drzewem rosncym na skraju
lasów i zagajników, o owalnych, zbkowanych, czsto pokrytych meszkiem liciach,
czerwono-brzowych odykach i biaych, róowych lub czerwonych kwiatach, a jesieni
czerwonawych owocach. Owoce, czsto bardzo cierpkie, wygldaj jak jabka
hodowlane. Mona je pokroi w plastry, ususzy i przechowywa. Spoycie zbyt wielu
to-zielonych (czasem nawet czerwonych) bogatych w pektyny jabek moe wywo
biegunk i najlepiej ugotowa je z innymi owocami.
Dzika winia (Prunus) ronie w pobliu lasu w wielu regionach. Osiga 24 metry; ma
drobne, jasnozielone lub czerwonawe licie, zwykle lni bordowo-brzow kor i
biae lub róowe kwiaty. Owoce s czerwone lub czarne zalenie od odmiany. Niektóre
odmiany s kwane.
Tarnina (Prunus spinosa) jest pokanym krzewem, wyrasta do 4 metrów, ma
ciemnobrzowe gazie, dugie kolce, owalne licie i biae kwiaty. Wystpuje w pobliu
lasów i zaroli na terenie caej Eurazji. Drobne granatowo-czarne owoce s bardzo
kwane i smaczniejsze s po przegotowaniu ich na dem.
Borówki czarne, urawiny, brusznice i czarne jagody amerykaskie (Vaccinium i
Gaylussacia) licznie wystpuj na pónocnych torfowiskach, moczarach, w tundrach i
lasach. Róni si wielkoci, ale wszystkie s krzaczaste i krzewiaste, o maych
owalnych listkach i drobnych kulistych kwiatach o barwie od biaej do róowej lub
zielonkawej. urawiny preferuj botnist gleb, za pokrewna jej brusznica ronie
nisko nad powierzchni torfowisk. Kuliste jagody mog by czarne (czarna jagoda),
granatowe (jagoda amerykaska), marmurkowo czerwone (urawina botna) lub
czerwone (brusznica). S jadalne wiee, ugotowane lub ususzone do przechowywania
jak rodzynki. Zdrewniae odyki s dobrym paliwem do ogniska.
Winia amerykaska (Pyrus) jest pónocnoamerykaskim krzewem dochodzcym do
2,4 m, cho zwykle ma o wiele mniej, o wócznio-ksztatnych, mocno pozbkowanych
liciach i piciopatkowych róowych lub biaych kwiatach. Lubi wilgotne lub suche
tereny lene lub obszary bagniste. Czerwone, fioletowe lub czarne kuliste jagody s
doskonae na surowo, po wysuszeniu lub w konfiturze. Nie pomyl z trujcymi
szakakami (Rhamnus).
Czarny bez europejski (Sambucus nigra) ronie w zarolach i lasach, wyrasta na 7
m. Ma ostro zakoczone zbkowane licie i pki drobnych biaych kwiatków oraz kicie
maych fioletowo-czarnych jagód, które mona je na surowo lub ugotowane na syrop.
W rónych regionach wystpuj podobne jadalne odmiany tej roliny, ale unikaj
mniejszych odmian, gdy ich czerwone jagody mog by toksyczne.
Jaowiec (Juniperus communis) ronie w górzystych i pónocnych rejonach, drzewiasty
krzew wysoki na 5 metrów lub pcy si; o szaro-zielonych igach. Nie jedz modych
zielonych jagód, za dojrzae niebiesko-czarne owoce nadajwietny smak niektórym
gotowanym potrawom.
Jarzbina (Sorbus) czsto spotykana w zalesionych lub skalistych miejscach, ronie do
15 m; ma gadk szaraw kor, drobne zbkowane licie, biae kwiaty i kicie maych
pomaraczowych owoców. S jadalne na surowo, ale smaczniejsze s po ugotowaniu
na konfitur.
Dzika morwa (Morus) ma rednio midzy 6 a 20 m; owalne licie, czasem gboko
wcite; kwiaty jak bazie oraz czarne lub czerwone owoce wygldajce jak due jeyny
o dugoci 5-7 cm. S jadalne na surowo. Rosn wród drzew w wielu regionach klimatu
umiarkowanego.
Dzikie wino (Vitis) jest wybuja, wysoko pn rolin, o duych, zbkowanych na
brzegach, sercowatych liciach, zielonkawych kwiatach i kiciach zotych lub fioletowych
winogron. Szeroko rozpowszechnione w cieplejszych regionach wiata. Jadalne s
zarówno owoce jak i mode licie po ugotowaniu.
PRZECHOWYWANIE OWOCÓW
wiee owoce szybko si psuj, ale mona je przechowywa w postaci demów
(galaretek). Wikszo gatunków owoców zawiera pektyny, które wchodz w reakcj z
kwasem owocowym, powodujc zastygnicie masy w galaretk po jej ugotowaniu.
Przygotowanie galaretki
Wpierw podgotuj owoce do wrzenia, nastpnie rozgotuj je na wolnym ogniu a do
uzyskania jednolitej masy. Niektóre owoce zawieraj mniej pektyn ni pozostae;
mona je uzupeni dodajc inny owoc bogaty w pektyny, np. dzikie jabko. Gotowanie
zabija bakterie, które mogy by w owocach. Pozostaw do ostygnicia, a nastpnie
przelej do czystego, najlepiej hermetycznego naczynia.Niektóre owoce mona ususzy
do przechowywania, jednake zajmuje to od tygodnia do 10 dni. Roz owoce
pojedyncz warstw na pótnie, nie bezporednio na scu, i chro je przed wilgoci -
zarówno deszczem jak ros.
ORZECHY
Orzechy dostarczaj biaek i tuszczu.
Sosna (Pinus) jest popularnym drzewem szyszkowym, z pczkami cienkich, wiecznie
zielonych igie, wystpuje w rejonach klimatu umiarkowanego i na pónocy. Podgrzej
dojrzae szyszki w celu uwolnienia z nich nasion. S smaczne na surowo, cho jeszcze
lepiej je upra. Upieczone nasiona mona zmieli na m i mona je przechowywa.
ode szyszki przypominajce bazie s jadalne po ugotowaniu; kora i igy s równie
jadalne.
Orzech woski (Juglans) wyrasta na 30 m, ma zbkowane, wskie licie i pooran
kor. Ciemnobrzowe orzechy s wpierw pokryte grub zielon osonk. Ronie w
klimacie umiarkowanym. Jedno drzewo moe dostarczy do 58 kg orzechów. Orzechy
oskie zawieraj 18% biaek, 60% tuszczu a kg orzechów dostarcza 6600 kalorii!
Amerykaski orzech oleisty (Juglans cinerea) wystpuje w Ameryce Pónocnej, jest
drobniejszy od orzecha woskiego i ma bardziej szar kor oraz pod, klej
upin na owocach.
Amerykaski orzech laskowy (Carya illinoinensis) osiga 36 m; ma ciemn,
prkowan kor i mnóstwo maych, naprzeciwlegych lici. Lubi wilgotne rejony
Ameryki Pn. Owalne, otoczone cienkupin orzechy zawieraj wicej tuszczu ni
jakikolwiek inna rolina.
Leszczyna (Corylus) wyrasta jako wysokie krzewy na nieuytkach; ma zbkowane,
owalne lub sercowate licie i brzowo-te bazie. Wysoce odywcze orzechy znajduj
si w jajowatych, czasem owosionych upinkach.
odki kasztan jadalny (Castanea) osiga od 5 do 30 m; rozysty, o duych,
bkowanych liciach i rodzcy bazie. Ronie w zadrzewionych miejscach. Orzechy,
czasami w kici po 2-3, wyrastaj w kulistej, grubej, kujcej zielonej upince. Rozbij i
otwórz upin, obierz orzechy, ugotuj i rozgnie na puree. Nie pomyl z kasztanowcem
zwyczajnym, który ma due licie przypominajce donie i trujce kasztany.
Buk (Fagus) jest bardzo wysokim, rozystym drzewem, o gadkiej jasnej korze i
owalnych, mocno unaczynionych, pofadowanych na brzegach liciach. Ronie wród
innych liciastych drzew. Orzechy buczyny s mae, stokowate, po 2-4 w kadym
ochatym mieszku, zalenie od gatunku. Bogate w biaka, jadalne surowe, upraone
lub sprasowane dla wycinicia oleju.
b (Quercus) wystpuje w lasach w duej rónorodnoci. Wiele odmian ma gboko
wcite licie, za wszystkie rodz charakterystyczne dzie. Obierz je z upin i gotuj
kilkakrotnie, zmieniajc wod, aby zagodzi ich gorycz; albo namocz je w zimnej
wodzie na 3-4 dni. Mona równie zakopadzie w popiele i wglu drzewnym,
podlewajc od czasu do czasu. Nastpnie je upiecz. Upieczone dzie nadaj si na
lub jako substytut kawy.
Wiesioek dwuletni Oenothera biennia
Wysoka rolina suchych otwartych przestrzeni; liciasta, pokryta woskami, o wócznio-
ksztatnych, pofadowanych na brzegach liciach i czasem czerwonawych odykach
kwiatowych oraz duych, czteropatkowych tych kwiatach. Korzenie s jadalne po
ugotowaniu, naley jednak zmienia w trakcie gotowania wod, aby zmniejszy ich
cierpki smak. Podobnie postpuj z modymi limi po obraniu ich z wosków. Wiesioek
zimuje w postaci rozety.
Lipa Tilia
Jest wysokim drzewem, do 26 m, ma due, sercowate, zbkowane licie i pki
pachncych tych kwiatów; lubi wilgotne lasy. Mode licie i nie otwarte pczki s
jadalne na surowo, z kwiatów mona zrobi herbat.
Chmiel Cumulus
Pnca rolina zagajników i lasów, ma dugie, skrcajce siodygi, zbkowane licie,
boko wcite w trzy wgbienia, oraz zielone stokowe kwiaty skie. Obierz, pokrój
i ugotuj mode pdy, a kwiaty uyj do warzenia piwa - ale takiego jak robili to nasi
przodkowie , a nie jak to robi wielkie wspóczesne browary.
Oset Cirsium
Ma kolczaste, czsto prkowane odygi, podne lub pikowate, kolczaste, gboko
wcite licie i due, pdzlowate fioletowe kwiaty. Usu kolce i ugotuj mode licie.
Obierz kruche pdy i ugotuj je lub jedz surowe. Korzenie modszych, bezodygowych
rolin mona ugotowa, a podstawa kadej gówki kwiatowej zawiera poywny
"orzeszek", który jest jadalny na surowo.
Skalnica Saxifraga
Dochodzi do 90 cm, zwykle jest o wiele nisza, lubi otwarte, skaliste miejsca, wysoko w
górach. W wikszoci ma okre, spiczasto zakoczone lub na dugich odykach licie,
sterczce od podstawy; czerwonawe odygi i pki najczciej biaych, piciopatkowych
kwiatów. Licie s jadalne na surowo lub po ugotowaniu.
Krwicig lekarski Sanguisorba officinalis
Osiga 60 cm, ronie na wilgotnych kach. Ma zbkowane, zaostrzone, naprzeciwlege
listki i podne gówki drobnych, ciemno czerwonych kwiatów. Mode listki s smaczne
na surowo lub ugotowane. Napar przynosi ulg w hemoroidach i biegunce.
Rdest Polygonum persicaria
Osiga 60 cm. Ma czerwonawe dojrzae odygi, wskie, ostro zakoczone licie, zwykle
z ciemnymi plamkami oraz odyki drobnych róowych kwiatów. Czsto spotykany na
ugorach. Mode licie s jadalne na surowo lub po obgotowaniu jak szpinak.
Dziki rabarbar Rheum palmatum
Spotykany na otwartych kach i obrzeach od poudniowej Europy na wschód a do
Chin. Przypomina rabarbar hodowlany, ale jego licie s bardziej poszarpane i
rozczonkowane. Dugie odygi kwiatowe mona spo po ugotowaniu; pozostae czci
szkodliwe. Jedz tylko odygi.
Lepnica pcherzykowata Silene vulgaris
Wyrasta na 45 cm, na kach; ma szaro-zielone, owalne i ostro zakoczone,
bezodygowe licie, pki biaych kwiatów o nabrzmiaej jak balon podstawie. Gotuj
ode listki przez 10 minut.
Toboki kowe Thlaspi arvense
Osigaj 45 cm . Rosn na otwartych kach i przydroach, maj szerokie, zbkowane,
lancetowate licie, opinajce odyg, gówk drobnych biaych kwiatów tworzcych lune
szczytowe kwiatostany oraz charakterystyczne pokarbowane, przypominajce monety,
strczki nasienne. Licie s jadalne surowe lub ugotowane.
Koniczyna trójlistna Triforium
Licznie wystpujca na kach, rozpoznawana dziki charakterystycznym trójdzielnym
liciom oraz gstym okrym gówkom z maymi kwiatkami, o barwie od biaej przez
zielono-kremow a po róne odcienie czerwieni. Licie s jadalne surowe, ale
smaczniejsze s ugotowane.
Iglica pospolita Erodium cicutarium
Osiga 30 cm; lubi otwarte ki; jest owosiona, czsto kujca, o podobnych do paproci,
podwójnie wcitych liciach i drobnych, piciopatkowych róowawych lub biaych
kwiatach. Jej owoce tworz dugi, skrcony "dziób". Licie s jadalne na surowo lub po
ugotowaniu.
opian Arctium
rednia do duej, krzaczasta rolina otwartych ugorów, o wiotkich owalnych liciach,
nierzadko wygitych odygach i wielu fioletowych, podobnych do ostu kwiatach, które
przeksztacaj si w czepne rzepy. Licie i obrane odygi mona je na surowo lub
ugotowane. Ugotuj wierzchoek obranego korzenia, zmieniajc par razy wod, aby
usun jego gorycz.
Fioki Viola
drobnymi kwiatami, spotykanymi na wielu obszarach, nie wyczajc podmokych i
zalesionych. Unaczynione, pofadowane, czsto sercowate licie wyrastaj na dugich
odykach. Kwiaty o piciu nierównych patkach, maj barw od niebieskiego fioletu, po
róne odcienie ci lub biel. Gotuj mode licie, s bogate w witamin A i C.
Saatka polna Valerianella locusta
Wyrasta na 10-20 cm, na goych skaach lub kach. Mocno rozgaziona, z podnymi
bezodygowymi limi i pkami maych liliowo-niebieskich kwiatów. Jej licie nadaj si
do spoycia na surowo lub po ugotowaniu jak szpinak. Warto zna t rolin, gdy
zaczyna pojawia si ju pó zim.
ocie wciwy Leucanthemum
Czsto spotykany na otwartych terenach; rednio o wysokoci 90 cm. Ma wskie,
wcite, ciemnozielone licie, przy czym niej rosnce s zaokrglone. Jego due biao-
te kwiaty przypominaj stokrotki. Zimuje w postaci rozetki. Mode, jasno-zielone
licie s jadalne na surowo.
Rzeucha kowa Cardamine pratensis
Ronie na wilgotnych terenach. Ma rednio 50 cm wysokoci, mnóstwo drobnych
naprzemianlegych listków, okrych przy podstawie roliny, gdzie tworz rozetk, a
take pki liliowych lub biaych, czteropatkowych kwiatów. Mode licie s smaczne na
surowo, starsze s bardziej pieprzne.
Przetacznik Veronica
Ronie w pytkiej wodzie i na bagnach. Ma pce i sterczce w górodygi, na których
widniej pary grubych, owalnych, zbkowanych lici, a od podstawy ich odyg wyrastaj
na 7-25 cm odyki niebieskich, czteropatkowych kwiatów z dwoma wystajcymi
prcikami. Jedz mode pdy przed okresem kwitnienia i wyrastania lici. S lekko
gorzkie, szczególnie europejska odmiana V. beccabunga, ale mona przygotowa jak
rukiew wodn.
Drzewa z najcenniejsz miazg
Wiz czerwony (Ulmus rubra) ronie w Ameryce Pn., maksymalnie do 18 m. Gazie
ma owosione i szorstkie, a licie owalne, zbkowane i owosione od spodu.
Lipa amerykaska (Tilia americana) pónocnoamerykaska lipa o duych,
sercowatych liciach i ciemnej, obionej korze, która w górnych partiach jest gadka i
szara.
Brzoza (Betula) licznie wystpuje na zimniejszych obszarach. Rozpoznawalna dziki
ugich, delikatnych gazkach i lnicej, uszczcej si korze, która czasem rozpada si
na warstwy.
Topola osika (Populus tremula) drobne lub redniej wysokoci drzewo przypominajce
topol wciw. Ma zaokrglone licie na bardzo dugich ogonkach, trzepocce na
wietrze.
Modrzew amerykaski (Larix laricina) spotykany na chodnych obszarach Pn.
Ameryki; wyrasta na 24 m, ma spiczasty ksztat; rodzi szyszki a na caej dugoci gazi
ma kpki mikkich igie.
Topole (Poplars) maj trójktne licie i charakterystyczne kwiatostany podobne do
bazi. Wystpuj czsto w pónocnych regionach.
Klon (Acer) Szeroko spotykany i rozpoznawany dziki charakterystycznie wgbionym
w trzech miejscach liciom oraz dwuskrzydym zielonym owocom.
wierk (Picea) - wiecznie zielone drzewo zimnej strefy klimatycznej. Rodzi szyszki i
charakterystyczne sztywne igy, rosnce wzd gazi.
Wierzba (Salix) - drzewo lub krzew o szerokich, zbkowanych liciach, janiejszych od
spodu oraz charakterystycznych tych lub zielonkawych baziach. Jest wiele odmian
wierzb, wcznie z pcymi wierzbami arktycznymi.
Sosna (Pinus) szeroko rozpowszechnione, wiecznie zielone drzewo, noszce szyszki i
czki dugich igie na gaziach. Ich miazga jest bogata w witamin C.
wierk kanadyjski (Tsuga) jest wiecznie zielony, podobny do wierku pospolitego, z
licznymi paskimi igami oraz krótkimi, podnymi szyszkami.
Miazga, pczki i pdy wymienionych drzew s jadalne na surowo lub po ugotowaniu -
OPRÓCZ modrzewia i wierku, które s trujce.
Inne zastosowanie miazgi/ kory
Miazga niektórych drzew jest bardzo mocna cho gitka, elastyczna. Mona jatwo
podzieli na pasy do robienia umocowa. Z kory drzewa "mohoe" mieszkacy wysp
Pacyfiku wyrabiaj "trawiaste" spódniczki, po uprzednim ugotowaniu kory na parze
(metod "hangi").
Kor brzozy zdziera si z drzewa w duych patach, które mona wykorzysta przy
zadaszeniu szaasu lub wyrobie maych pojemników.
Herbata ze wierku
Zanurz igliwie wierku w gorcej wodzie. Zbieraj tylko wiee, zielone igy i ugotuj je.
Uzyskany napój jest bogaty w witamin C. Mona take przeuwa mode igliwie,
którego sztywne zielone koce s smaczne, szczególnie wiosn. wierki wystpuj
nawet daleko na pónocy i s cennym ródem poywienia w sytuacji, gdy inne roliny
nie s dostpne.
ywica
Z niektórych drzew, po naciciu kory, wypywa ywica i zastyga w postaci grudek. Moe
by rozpuszczalna lub nierozpuszczalna w wodzie. Oba rodzaje s bardzo odywcze,
bogate w cukry i s za pokarm survivalowy. ywica niektórych drzew ma wciwoci
lecznicze, za innych jest wysoce palna i sy do rozpalania ognisk.
Syrop brzozowy i klonowy
Natnij kor brzozy lub klonu w taki sposób, jak nacina si drzewo kauczukowe; w liter
V, aby zebra scukrzony sok wypywajcy na zewntrz. Pod naciciem zrób otwór w
pniu i umie w nim li tak, aby sok spywa po nim do pojemnika.
Zbierz codzienn porcj i ugotuj j. Dugo odparowuje zanim zgstnieje na syrop, ale
póniej bdzie cennym i natychmiastowym ródem energii, wic warte jest wysiku.
DRZEWA TRUJCE
Wymienione niej drzewa zawieraj dranice lub trujce substancje. NIE JEDZ adnej
ich czci, z wyjtkiem korzeni amerykaskiego biaego orzecha, które s jadalne.
Cis (Taxus) jest pcym wiecznie zielonym drzewem lub krzewem o patowatej korze,
ciemnozielonych igach i czerwonych, podobnych do jagód, owocach. Jagody cisu s
trujce.
Cedr (Cedrus), pochodzi z regionu ródziemnomorskiego i z Himalajów. Cedry s
okazae, rozyste, pachnce, wiecznie zielone i maj sterczce w gór szyszki.
Kasztanowiec (Aesculus) - wysoki, o doniastych liciach, lepkich pczkach oraz biaych,
róowych lub tych kwiatach. Nie pomyl jego trujcych orzechów w kolczastych
upinach z orzechami sodkiego kasztanowca jadalnego, który ma wskie, zbkowane
licie i o wiele gciej uone kolce na osonkach upin.
otokap pospolity (Laburnum) jest niewielkim, szerokolistnym drzewem o
trzyczciowych liciach i dugich gronach kwiatowych.
Robinia akcjowa, grochodrzew akacjowy (Robinia pseudoacacia) ronie w Ameryce Pn.;
ma ciemnoszar kor, owalne, naprzeciwlege licie, pki biaych kwiatów oraz
fasolowate strczki nasion.
Wawrzyn kalifornijski (Umbellularia californica) jest niskopiennym pónocno-
amerykaskim drzewem zimozielonym, osigajcym rednio 16 m; o owalnych,
skórzastych liciach, gronach tych kwiatów oraz zielonkawych a do purpurowych
jagód. Licie wydzielaj gryzcy, ostry zapach.
Klon pensylwaski /Moosewood (Acer pensylvanicum) ronie na pn-wsch Ameryki
Pónocnej, osiga 12 m, ma jasn kor w biae pasy, owalne lub lancetowate licie o
barwie oliwkowej lub brzowawej od góry, a take to-zielonkawe kwiaty z szerokimi
atkami i owoce ze skrzydekami.
Biay orzech amerykaski (Carya) ma podzielone, czsto doniaste licie, bazie i
zazwyczaj zaokrglone orzechy. Orzechy niektórych odmian tego drzewa s jadalne,
podobnie jak soki ywiczne i korzenie, jednake nie jedz ich dopóki nie jeste pewny co
do rozpoznanego gatunku.
GRZYBY
Z grzybów moemy przyrzdza smaczne posiki, ale musimy by pewni, e s jadalne.
Nie ma tu miejsca na pomy. W przeciwiestwie do opisywanych wczeniej rolin, na
których mona byo wypróbowa "test jadalnoci", grzyby naley zidentyfikowa jako
jadalne lub nie zbiera. Gatunki miertelnie trujce nie maj nieprzyjemnego smaku a
symptomy zatrucia mog wystpi dopiero po paru godzinach od spoycia.
Grzyby rosnce w lesie s wielkim przysmakiem - jeli wiesz, które mona zbiera.
Grzyby s zbudowane z wielu nitkowatych komórek, które - w przypadku grzybów
rosncych na powierzchni ziemi, tworz podziemn sie, z której tylko reproduktywna
cz wystaje ponad ziemi. Ta jadalna cz ronie tylko w pewnych porach roku.
Wikszo grzybów wyrasta bezporednio z ziemi; pojedynczo, w krgach, czasami w
pach. Pod wzgldem budowy, grzyb skada si z kapelusza umieszczonego na nóce.
Spodnia cz posiada blaszki gbczastej tkanki zawierajcej zarodniki. Ksztat i kolor
tej tkanki pomaga odróni grzyba jadalnego od niejadalnego. Kilka gatunków grzybów,
np. trufle, ronie cakowicie pod ziemi i trudno je znale. Inne rosn na pniach i
bokach drzew. Niektóre wyrastaj do znacznych rozmiarów.
Warto spoywcza
W tabeli wartoci odywczych grzyby plasuj si pomidzy pokarmami misnymi a
rolinnymi. Zawieraj wicej biaek ni warzywa, a czasem nawet wicej tuszczu.
Bardziej szlachetne odmiany, jak np. borowik (Boletus), dostarczaj podobn ilo
kalorii jak warzywa o tej samej wadze. Pod wzgldem soli mineralnych grzyby maj
wicej fosforu ni marchew, kalafior czy szpinak, ale mniej wapnia. Witamina B
complex wystpuje w niewielkiej iloci w wikszoci grzybów, wit. C wystpuje
sporadycznie, za wit. D jest obecna w wielu gatunkach i to w znacznej dawce.
Cantharellus cibarius zawiera witamin A.
W lecie i jesieni grzyby wystpuj bardzo licznie, wic atwo i szybko mona uzbiera
ich wystarczaj ilo na posiek.
Przygotowanie grzybów
Odrzu podejrzane, przebarwione lub robaczywe czci grzybów, reszt umyj, pokrój i
ugotuj. Wiele grzybów moe by gorzkawych i twardych, i musi by gotowanych do
mikkoci. Dobrze jest je wczeniej namoczy w zimnej wodzie. Kruche grzyby
naziemne mona po prostu doda do zup i innych potraw.
Przechowywanie grzybów
Grzyby maj du zawarto wody i atwo je ususzy. Zbierz ile moesz, gdy s
dostpne i dodaj do swoich zapasów. Oddziel kapelusze od nóek i umie na
kamieniach w miejscu nasonecznionym, kapelusze do góry dnem. Przy odmianach
Borowików ( Boletus ) wpierw usu gbczast tkank na spodzie kapelusza. Gdy s
dobrze wysuszone, przechowuj je w pojemnikach hermetycznie zamknitych - o ile
moliwe. Jadalne s na surowo (po uprzednim namoczeniu w wodzie) lub jako dodatek
do zup i innych potraw.
ROZPOZNAWANIE MUCHOMORÓW
Muchomory trujce s czasem mylone z jadalnymi gatunkami grzybów.
-Omijaj grzyby z biaymi blaszkami, konierzami oraz pochwami przy podstawie nóki.
-Nie zbieraj grzybów robaczywych lub gnijcych.
-Zrezygnuj z grzybów, których nie jeste do koca pewien.
Szczegóowy opis grzybów jadalnych i trujcych znajdziesz w atlasie grzybów. (przypis)
WODOROSTY I GLONY
Na wikszo odmian wodorostów mona natrafi w pytkich wodach, przyczepionych do
dna lub skay, ale s te takie, które unosz si na powierzchni wody. Przybrzene
wodorosty s zwykle spotykane w postaci nawarstwionych form: zielonych przy
powierzchni wody, czerwonych w pytkich wodach oraz brzowych troch gbiej.
onica, "saata morska" (Ulva lactuca) jest jasnozielona, przypomina saat ogrodow
i wystpuje na skaach i gazach w Atlantyku i Pacyfiku, zwaszcza w pobliu miejsc,
gdzie rzeki uchodz do morza. Umyj i ugotuj.
Tama (Enteromorpha intestinalis) jest blado zielona, o dugich, strczkowatych,
nierozgazionych liciach osigajcych 50 cm, zwykle krótszych. Wystpuje licznie na
skaach i skalistych rozlewiskach, równie na sonych bagnach, na chodniejszych
obszarach wiata. Caa rolina jest jadalna wiea lub po wysuszeniu i sproszkowaniu.
Najlepiej zbiera wczesn wiosn.
Listownica (Alaria i Laminaria) ma krótkie, cylindryczne odygi i cienkie, faliste,
oliwkowo-zielone lub brzowe licie, czsto bardzo dugie. Rosn na skalistych brzegach
Atlantyku i Pacyfiku. Jadalne na surowo lecz lepsze po ugotowaniu.
Irish moss (Chondrus crispus) zawiera rozgazione, wcite, fioletowe lub oliwkowo-
zielone licie; zwykle ronie na twardym dnie atlantyckich nabrzey. Umyj i ugotuj.
Schodzony produkt zastygnie jak elatyna. Licie mona ususzy i przechowywa;
pozostaw je na scu a wybielej.
Sugarwrack (Laminaria saccarina) ma dugie, paskie, pofadowane na brzegach,
to-brzowe licie przyczepione do ska i gazów. Popularna na Atlantyku oraz u
wybrzey Chin i Japonii. Mode licie s jadalne na surowo, ale smaczniejsze s
ugotowane; maj sodki smak.
Dulse (Rhodymenia palmata) ma purpurowo-czerwone, wcite, wachlarzowate licie na
krótkich odygach. Wystpuje w Atlantyku i Morzu ródziemnym. Skórzasta, ale sodka;
ugotuj. Mona te ususzy i zrolowa do ucia. (jak tyto)
Szkratnica (Porphyria) ma cienkie, gadkie, czerwone, fioletowe lub brzowe licie o
nieregularnych ksztatach. Ronie w Atlantyku i Pacyfiku. Gotuj licie do kruchoci,
nastpnie zrób z nich puree. Uywaj jako smakowit przypraw lub z ziarnami do
wyrobu ciast. Bardzo smaczna.
Bogate w witaminy i sole mineralne, wodorosty s idealnym pokarmem survivalowym.
Wymienione powyej s czsto spotykane i bezpieczne do spoycia. adne wodorosty
nie s trujce, ale niektóre zawieraj kwasy, które mog podrani przewód
pokarmowy, a jeszcze inne s niebezpiecznie przeczyszczajce. Jeli nie jeste pewny,
e dany gatunek jest znany jako jadalny, posmakuj tylko odrobin. Nawet w przypadku
znanych gatunków spoywaj je w maych ilociach, a twój dek si przyzwyczai. Nie
jedz wodorostów jeli brakuje ci wody. Jeli to moliwe, myj je w wodzie pitnej przed
spoyciem, aby wypuka cz soli. Zbieraj rosnce wodorosty, twarde i gadkie w
dotyku, a nie te fragmenty wyrzucone na brzeg. Wyrzu wszystkie o nieprzyjemnym
zapachu. Niektóre wodorosty zawierajce podraniajce kwasy mona rozpozna
poprzez roztarcie ich w palcach i pozostawienie na 5 minut. Po tym czasie powinny
wydzieli nieprzyjemny zapach. Wszystkie wodorosty szybko rozkadaj si bez wody,
dlatego uyj je zaraz po wyowieniu lub ususz na póniej.
GLONY SODKOWODNE
Noktok, Trzsido (Noctoc) jest glonem sodkowodnym rosncym w wodach Ameryki Pn.
i Eurazji. Pojawia si od wiosny w postaci zielonych, okrych, galaretowatych
kuleczek. Wysusz i uywaj do zagszczania potraw. Jedz wycznie jasnozielone, wieo
wygldajce glony.
UNIKAJ wszystkich niebiesko-zielonych glonów - s trujce. Wystpuj w basenach
odkowodnych, a nie w morzach i oceanach; unoszce si na powierzchni wód
stojcych. Rozpoznawalne poprzez niebiesko-zielon barw oraz gazowy zapach